ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΓΝΩΜΕΣ

Ὁμιλία    εἰς   τὴν   ἑορτὴν   τῶν   Τριῶν   Ἱεραρχῶν

«Εἰς   μνημόσυνον   αἰώνιον   ἔσται    δίκαιος»

            Ἑορτὴ   τῶν  γραμμάτων   καὶ   τῶν τεχνῶν σήμερα, ἀγαπητοί μου    ἀδελφοὶ καὶ ἀδελφές μου·    εἶναι  δηλαδὴ  ἑορτὴ   τῆς   ἑλληνορθόδοξης   παράδοσής  μας. Εἶναι  ἡ   ἑορτὴ    τῆς μνήμης  τῶν  Τριῶν  Ἁγίων   Ἱεραρχῶν,  οἱ   ὁποῖοι  μελέτησαν   ὅσο κανεὶς   ἄλλος    τὴν   ἀρχαία   φιλοσοφικὴ   σκέψη,  ἀλλὰ   μελέτησαν  καὶ   τὴν   Ἁγία  Γραφή.

            Ὁ   Μ.   Βασίλειος,   ὁ  Γρηγόριος  ὁ   Θεολόγος, ἀλλὰ   καὶ    ὁ   Πρύτανης   τοῦ   Ἄμβωνος   ἅγιος Ἰωάννης  ὁ  Χρυσόστομος προσπάθησαν, καὶ κατάφεραν μὲ τὴ   φώτιση  τοῦ Χριστοῦ μας,  νὰ  καταφέρουν   τὴν   ἑνότητα   τῆς   Ἐκκλησίας    μας.

            Μὲ  τὸ    κήρυγμα   τῶν  Τριῶν  Ἱεράρχων   τῆς  ἁγίας   μας    Ἐκκλησίας      διακήρυτταν        στὸ    κόσμο   μας   τὴν   ὀρθόδοξη   πίστη,      διακήρυτταν   τὴν  ἀλήθεια  τῆς  πίστεώς  μας    ὄχι   μόνο   μὲ τὸν ὀρθόδοξο  λόγο  τους, ἀλλὰ   καὶ μὲ τὴν ὀρθόδοξη  γραφίδα  τους, τὶς  ὀρθόδοξες  Πατερικὲς   πραγματεῖες  τους.  

            Ὁ  μὲν  Μ.   Βασίλειος,  ποὺ   ἀποκαλεῖται   δικαίως   Φωστὴρ τῆς  Καισαρείας  καὶ   ὅλης  τῆς  Ἐκκλησίας  μας  ἔζησε   στὰ  μέσα  τοῦ   4^ο   αἰῶνα μ.Χ. στὴ Καισάρεια  τῆς  Παλαιστίνης, καὶ  διδάχθηκε  ἀπὸ   τοὺς   ἁγίους   γονεῖς  του  τὴν   ὀρθόδοξη      πίστη   μας  πρὸς   τὸ   Χριστό.   Ἡ    ὀρθόδοξη αὐτὴ πίστη   τοῦ Βασιλείου    διακηρύχθηκε  ἀπὸ   τὸν   Ἅγιο    μέσω    τῶν ὀρθόδοξων  ἔργων   του.   Τὰ    συγγράμματά   του εἶναι   πολύτιμα   πνευματικὰ   ἄνθη   ὅλων   ἡμῶν   τῶν   νεωτέρων   χριστιανῶν.    

Ἡ  πίστη   ὅμως   αὐτὴ   τοῦ    Μ. Βασιλείου    δὲν ἦταν   μόνο     θεωρητική, ἀλλὰ    καὶ   πρακτική· διότι     ἐφήρμοζε  ὅ,τι      διδάσκει  ἡ  Ὀρθόδοξος  Ἐκκλησία. Ὅλες  οἱ    διδασκαλίες  του  Μ. Βασιλείου  ἦταν   ὄντως  εὐαγγελικὲς  καὶ    ὀρθόδοξες.  Ἐκτὸς  ὅμως  ἀπὸ    τὴν  ὀρθόδοξη  πίστη  ὁ  Μ. Βασίλειος  μᾶς   δίδαξε    καὶ    τὴν  ἀρετὴ   τῆς   ἐλεημοσύνης.  Διότι ἡ ἀγάπη  τοῦ  Ἁγίου Βασιλείου    δημιούργησε   μιὰ   ὁλόκληρη πόλη ἀπὸ  πολλὰ    Ἱδρύματα,  τὴν   περίφημη    Βασιλειάδα,  ὅπου  ἐπιτελοῦσε τὸ   φιλανθρωπικὸ  ἔργο  του  ἐντελῶς    ἀθόρυβα    καὶ   ταπεινά.    Ἡ  ἀγάπη τοῦ  ἁγίου     πρὸς  τοὺς  πτωχοὺς   καὶ   ἀσθενεῖς   ἀδελφούς του  ἦταν   καὶ  μιὰ   ὁμολογία   τῆς  πίστεως  του   πρὸς τὸ   Χριστό.  

  Ὅταν  ὅμως    ὁ  αἱρετικὸς  ἔπαρχος   Μόδεστος τοῦ  ζήτησε  νὰ ὑπογράψει λίβελλο  ὁμολογίας  τῆς   πίστεώς  του   σ’ὅσα  πρέσβευε  ὁ αἱρετικὸς   Ἄρειος ἀρνήθηκε  αὐτὸς   νὰ  συναινέσει  στὰ  διατάγματα  αὐτὰ  τοῦ Μοδέστου.    Οἱ  ἀπειλὲς  τοῦ     Μοδέστου  πρὸς  τὸν  Ἅγιο,  οἱ  ὁποῖες  ἀπειλοῦσαν  τὸν  Ἅγιο Νασίλειο   μὲ   ἐξορίες,   μὲ   δημεύσεις    περιουσιῶν, ἀκόμα     καὶ μὲ  θάνατο  ἔπεσαν  στὸ κενό.  Γιατὶ   ὁ   Μ. Βασίλειος    ἀπολογούμενος  ἔλεγε:  Τὴν    ἐξορία  δὲν   τὴν   φοβᾶμαι  γιατὶ   «τοῦ  Κυρίου εἶναι   ἡ    γῆ   καὶ τὸ   πλήρωμα  αὐτῆς».    (Ψαλ. 23^ος) Δηλαδή,    ἡ  γῆ ὁλάκερη   εἶναι   τοῦ   Θεοῦ,   καὶ   γι’αὐτὸ   δὲν   ὑπῆρχε  λόγος  νὰ  φοβᾶται  τὶς ἐξορίες. Ὅταν,  πάλι, τὸν   ἀπειλοῦσε μὲ   κατασχέσεις   περιουσιῶν   ἀπαντοῦσε   ὁ  Ἅγιος  ὅτι   δὲν  φοβόταν  τὶς κατασχέσεις  περιουσιῶν,    διότι   δὲν    εἶχε περιουσίες,  καὶ  ἡ  μοναδική   του     περιουσία   του   ἦταν    τὰ  λιγοστὰ    βιβλία  του.  Ὀφείλουμε  ἑπομένως   μικροὶ  καὶ  μεγάλοι  νὰ ζοῦμε    πιστὰ καὶ  εὐσεβῶς.   

          Δὲν    εἶναι   ὅμως   μόνο  ὁ  Μ. Βασίλειος   πρότυπο  καλοῦ  διδασκάλου,  ἀλλὰ  εἶναι  καὶ   ὁ Ἅγιος Γρηγόριος   ὁ   Θεολόγος.  Ὁ    Ἅγιος Γρηγόριος,  ποὺ  δὲν  ἦταν  βέβαια ἐξ  ἀρχῆς    ὀρθόδοξος  χριστιανός,  ἀλλὰ   εἶχε  παρασυρθεῖ   ἀπὸ   μιὰ  ἰουδαΐζουσα  αἵρεση·   μετενόησε  ὅμως  καὶ ἔγινε  ἕνας  ἐκ  τῶν  στύλων  τῆς  Ὀρθοδοξίας  ἐξαιτίας  τῆς  προσευχῆς  τῆς  ἁγίας  του   μητέρας,   Νόνας.   Ὁ  Ἅγιος  Γρηγόριος  μᾶς  παρέδωσε,  καὶ  μᾶς    λέει  ὅτι: «μνημονευτέον  δεῖ Θεοῦ μᾶλλον  ἤ   ἀναπνευστέον  καί, εἰ οἷόν τε τοῦτο  εἰπεῖν, μηδὲ  ἄλλο τι  ἤ  τοῦτο πρακτέον».    (ὅπ. πρ., 4 τ. 4 σ. 16)  Δηλαδὴ  ἡ  προσευχὴ  εὶναι  τόσο  πολὺ ἀναγκαῖα  γιὰ    τὴ    ζωή   μας,  ὅπως  εἶναι  ἡ ἀναπνοή. Σύμφωνα  μὲ    τὸν   Ἅγιο   Γρηγόριο    τὸ   Θεολόγο    ἡ   προσευχὴ   ἀξίζει,  μάλιστα,  περισσότερο   καὶ   ἀπὸ τὴν     ἀναπνοή  μας. Γιατὶ      ἡ   προσευχὴ   εἶναι  τὸ   πνευματικὸ αὐτὸ  ὄπλο  ποὺ    πρέπει ὅλοι  μας     νὰ  χρησιμοποιοῦμε, ἀλλὰ  νὰ  τὸ  χρησιμοποιοῦμε  καὶ  σωστά.   Δὲν πρέπει   ποτὲ  νὰ   ἐπιζητοῦμε     πλούτη καὶ ἀξιώματα,  κατὰ  τὶς  προσευχές μας, οὔτε   κοσμικὲς  χαρὲς  καὶ  σωματικὴ  ὀμορφιά,  ἀλλὰ   πρέπει  νὰ  ἀναζητοῦμε  μόνο  τὴ     σωτηρία  τῶν   ψυχῶν    μας.

          Ὡς  στύλοι   τῆς    Ὀρθοδοξίας  μας  οἱ   τρεῖς    αὐτοὶ  Ἱεράρχες  τῆς  Ἐκκλησίας  μας  κατατρόπωσαν  τοὺς   αἰρετικοὺς   τῆς   ἐποχῆς  τους.  Οἱ  ἅγιοι  αὐτοὶ  δὲν μελέτησαν   βέβαια  μόνο   τὸ   Εὐαγγέλιο, ἀλλὰ  καὶ ὅλους  τοὺς    σοφοὺς    τῆς   ἀρχαιότητος.   Εἶδαν    ὅμως  στὴ  σοφία   τῶν   ἀρχαίων   φιλοσόφων   μόνο    τὸ  ψέμα  καὶ   τὸ   σκοτάδι    τῆς  ἁμαρτίας. Οἱ  εἰδωλολάτρες ὅμως  οἱ ὁποῖοι    ἀγάπησαν   τὸ   σκοτάδι    τῆς ἁμαρτίας  καὶ   ὄχι   τὸ  φῶς  τοῦ   Εὐαγγελίου   δὲν  δέχτηκαν   τὴ   διδασκαλία  τους.   Ἡ   διδασκαλία,  ὅμως,    τῶν  προστατῶν τῆς  Παιδείας μας, ἡ διδασκαλία   τῶν   Τριών   Ἱεραρχῶν     ἀπεγκλωβίζουν  τὸν   εἰδωλολατρικὸ κόσμο    ἀπὸ  τὴν   ἄγνοια  τοῦ  ἀληθινοῦ   Θεοῦ  μας.   

Ὅπως   μᾶς  λέει  ὁ Μ. Βασίλειος, πρέπει  νὰ  μελετοῦμε  μόνο  ὅ,τι  μᾶς  συμφέρει ψυχικά.  Ὅπως  ἡ μέλισσα,   λέει   ὁ   ἅγιος  Βασίλειος,    παίρνει   τὴ    γῆρυ  ἀπὸ τὰ λουλούδια   γιὰ   νὰ   φτιάξει     τὸ   μέλι  της,   ἔτσι   καὶ  οἱ    χριστιανοὶ  νέοι  καὶ νέες   ὀφείλουν νὰ  μελετοῦν  τὸ  Εὐαγγέλιο  καὶ   τὰ συγγράμματα  ποὺ    ὁδηγοῦν  στὸ  δρόμο  τῆς  ἐν  Χριστῷ  σωτηρίας.   Καὶ οἱ    χριστιανοὶ  σύζυγοι ποὺ    ἐπιθυμοῦν  νὰ ὑπάρχει  ἀδιατάρακτη   ἑνότητα    στὴν   οἰκογένεια    ἄς  ἔχουν  ἀληθινὴ    ἀγάπη   μεταξύ τους.   Καὶ πραγματικὴ ἀγάπη εἶναι   ὅταν  ζεῖ  ὁ Χριστὸς  ἀνάμεσά  μας.  

Καὶ  ἐνῶ   οἱ  ἅγιοι Ἱεράρχες,   Μ. Βασίλειος  καὶ Γρηγόριος  ὁ   Θεολόγος,  μᾶς  δίδαξαν  τὴν  ἐγκράτεια  καὶ    ἐν   Χριστῷ    ζωή,    τὸ   ἴδιο    καὶ    ὁ   Ἅγ.   Ἰωάννης    ὁ     Χρυσόστομος  ἔπραξε. Ὁ  ἅγιος αὐτὸς   μᾶς  δίδαξε  ἀκόμα     τὴν   ἐλεημοσύνη  ἐμπράκτως,  ἀφοῦ   ἐφήρμοζε   τὴν   ἐλεημοσύνη    στὴν    ζωή   του.  Διότι ὁ Ἅγιος   αὐτὸς    ἦταν  πολὺ   ἐγκρατὴς  ἐπίσκοπος,   καὶ  ἔδινε   καθημερινὰ  φαγητὸ  γιὰ    7000   ἀνθρώπους  τῆς  Κωνσταντινούπολης.  Τὸ παράδειγμα αὐτὸ τοῦ Ἁγίου   Ἰωάννου,  ἐλπίζω   καὶ   εὔχομε   νὰ   μᾶς   κάνει ὅλους  ἐλεήμονες,   διότι ἡ  ἐλεημοσύνη,  ὅπως  λέει    καὶ    ὁ   Ἅγιος   Ἰωάννης μᾶς  ἀνεβάζει  στὴ  βασιλεία  τῶν   οὐρανῶν.  

Τὸ  ἔργο  ὅμως  αὐτὸ  τῶν  τριῶν  Ἱεραρχῶν  δὲν  θεωροῦνταν  ἀπὸ   τοὺς   εἰδωλολάτρες  εὐπρόδεκτη. Γι’ αὐτὸ  καὶ  τοὺς   ὀνόμαζαν   ἀμόρφωτους  καὶ ὡς   ἀνθρώπους   ποὺ   δὲν  γνωρίζουν  τίποτα  ἀπὸ   τὴν    ζωὴ  καὶ    ἀπὸ    τὴ    φιλοσοφία    τῶν  ἀρχαίων.    Τοῦτο  ὅμως  εἶναι  μέγα ψέμα,   διότι   οἱ  Τρεῖς  Ἱεράρχες  μελέτησαν ἐπισταμένως  τὴν ἑλληνικὴ φιλοσοφία. Ἀλλὰ  μελετώντας  τὰ ἔργα  τῶν φιλοσόφων ἐντόπισαν  καὶ   τὸ  μέγα   ψέμα  ποὺ ἔκρυβαν  τὰ   ἔργα   τῶν   ἀρχαίων   φιλοσόφων.  Στὰ ἔργα  ὅμως   τῶν Ἁγίων  Πατέρων   τῆς    Ἐκκλησίας  μας   βρίσκεται    ἡ χριστιανικὴ  πίστη   καὶ   Ἀλήθεια.  

          Ἀδελφοὶ  μου  καὶ  ἀδελφές μου!   Διδάσκαλοι καὶ  μαθητές!  Ἄν  ζήσουμε  ὅπως  θέλουν  οἱ   Ἅγιοι   αὐτοὶ  ποὺ  τιμοῦμε  σήμερα, ἄν  προσπαθήσουμε τοὐλάχιστον    νὰ  ζήσουμε    σύμφωνα   μὲ    τὴν ζωὴ    τοῦ  Ἁγίου   Βασιλείου,   τοῦ   Ἁγ.   Γρηγορίου   τοῦ   Θεολόγου, ἀλλὰ  καὶ  σύμφωνα  μὲ    τὶς  διδασκαλίες  τοῦ   Ἁγ. Ἰωάννου   τοῦ   Χρυσοστόμου  θὰ  καταλάβουμε  καὶ   τὸ νόημα τῆς  ζωῆς.    Γι’ αὐτὸ  οἱ  δάσκαλοι   καὶ   καθηγητὲς    τῆς    ἐποχῆς   μας  πρέπει    νὰ  διδάσκουν  στὰ     παιδιά  μας   μόνο  αὐτὰ  ποὺ  ἀγαπᾶ  καὶ θέλει  ὁ      Χριστός  μας.  Γιὰ   νὰ   συμβεῖ ὅμως αὐτὸ    πρέπει   τὰ   σχολεῖα    μας   νὰ  μορφώνουν  τοὺς   νέους    μας   «ἐν   παιδείᾳ  καὶ νουθεσίᾳ   Κυρίου»·  πρέπει   δηλαδὴ    νὰ   καθοδηγοῦν τοὺς   νέους μας  στὴν   ὁδὸ  τῆς   εὐσεβείας   καὶ  ἁγιότητος,   καὶ   ὄχι   πρὸς   τὴν   ὁδὸ   τῶν       αἱρέσεων   οὔτε    καὶ     στὴν   παναίρεση   τοῦ   οἰκουμενισμοῦ.    Εὔχομε οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες νὰ  πρεσβεύουν στὸ Ὑπερουράνιο   Θυσιαστήριο    ὐπὲρ   τῆς Ἑνότητος     τῆς   Μίας,   Ἁγίας  καὶ  Ἀποστολικῆς     Ἐκκλησίας, ἀλλὰ   καὶ   ὑπὲρ   ὅλων   ἡμῶν  τῶν    χριστιανῶν, οὕτως ὥστε  ὅλοι μας  νὰ εἴμαστε   πιστοὶ καὶ Ὀρθόδοξοι   μέχρι   τέλους   τῆς   παρούσης  ζωῆς   μας. Ἀμήν!