Ο Όσιος Σάββας ο πρώτος Αρχιεπίσκοπος Σερβίας και κτήτορας της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου

Ο  Άγιος Σάββας ήταν υιός του  ηγεμόνα της Σερβίας Στεφάνου Α’ Νεμάνια (στις βυζαντινές πηγές αναφέρεται Νεεμάν) και  της πριγκίπισσας   Άννας.   Το   λαϊκό   του   όνομα    ήταν   Ρέσκο.

Η ίδρυση και οργάνωση του πρώτου Σερβικού κράτους από το μέγα ζουπάνο Στέφανο Νεμάνια  (1167 – 1169), τον πατέρα του Αγίου, είχε   ως αποτέλεσμα τη συνένωση όλων σχεδόν των Σέρβων σε ενιαίο και ανεξάρτητο  από τη  βυζαντινή  κυριαρχία   κράτος με επίκεντρο τη  Ρασκία.   Ο αυτοκράτορας του  Βυζαντίου Ισαάκιος Β’ Άγγελος (1185 – 1195) συνήψε, το έτος 1190, ειρήνη  με   το   ζουπάνο   των Σέρβων. Η ίδρυση του κράτους ανέδειξε την ανάγκη αναδιοργανώσεως και της Εκκλησίας της Σερβίας, η οποία υπέφερε από ανεξέλεγκτη δράση των αιρετικών Βογομίλων. Σύμφωνα προς τις ιστορικές ειδήσεις, άν και  η παγίωση του Χριστιανικού βίου στους Σέρβους ήταν αναντίρρητη, η έλλειψη ενιαίας εκκλησιαστικής διοργανώσεως παρέτεινε την σύγχυση δικαιοδοσιών και διευκόλυνε την δράση των αιρετικών. Είναι χαρακτηριστικό  ότι ο υιός του ζουπάνου των Σέρβων Στέφανου αποσύρθηκε σε ηλικία μόλις δέκα έξι ετών στο Άγιον Όρος. Εκάρη μοναχός στη Μονή  Βατοπαιδίου και  έλαβε το όνομα   Σάββας.   Αργότερα, περί το 1195, ίδρυσε μαζί  με τον πατέρα του Στέφανο, που έγινε   μοναχός και  ονομάστηκε  Συμεών († 13 Φεβρουαρίου), τη   Μονή  του Χιλανδαρίου με χρυσόβουλο του αυτοκράτορα  Αλεξίου Γ’ του Αγγέλου   (1195 – 1203).

Στο θρόνο  της Σερβίας ανήλθε ο νέος ηγεμόνας Στέφανος ο Πρωτοστεφής (1195 – 1228), υιός του μοναχού πλέον Συμεών, που είχε νυμφευθεί την Ευδοκία, θυγατέρα του βυζαντινού αυτοκράτορα Αλεξίου Γ’ του   Αγγέλου   (1195 – 1203).

Ο Άγιος Σάββας χειροτονήθηκε πρεσβύτερος από τον Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης   Κωνσταντίνο   Μεσοποταμίτη   και    το 1204   επέστρεψε στη Σερβία, όπου ασχολήθηκε με την ειρήνευση, τον φωτισμό  και   την αναδιοργάνωση της Εκκλησίας. Κατά την περίοδο αυτή ο Άγιος συνειδητοποίησε πληρέστερα τις  ανάγκες της Εκκλησίας, αφού  ο αδελφός του Στέφανος δέχθηκε αυθαίρετα το στέμμα του κράλη της Σερβίας από τον Πάπα Ονώριο Γ’ (1204 – 1222) και τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μανουήλ  Α’ Σαραντηνό  (1217 – 1222). Οι προτάσεις του έγιναν δεκτές, αλλά ο αυτοκράτορας επέμενε στη χειροτονία του Αγίου Σάββα ως Αρχιεπισκόπου της Εκκλησίας της Σερβίας, αντί του προταθέντος προσώπου της συνοδείας του Αγίου. Πράγματι, ο Άγιος χειροτονήθηκε Αρχιεπίσκοπος Σερβίας υπό του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Μανουήλ Α’ μετά τη συνοδική ανακήρυξη   της    αυτοκεφαλίας   της   Εκκλησίας   της    Σερβίας.

Σε αυτήν την ενέργεια αντέδρασε ο Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος Δημήτριος Χωματηνός, που  αμφισβήτησε όχι μόνο την κανονικότητα της χειροτονίας του Αγίου Σάββα, αλλά και τα κανονικά δίκαια του Πατριαρχείου    και    της   βασιλικής   αυθεντίας.        
Ο Άγιος Σάββας, αφού  εργάσθηκε κατά Θεόν, κοιμήθηκε με ειρήνη στο Τύρνοβο   το   έτος 1236. Το ιερό λείψανό του βρέθηκε άφθορο, αλλά  κάηκε   το    έτος   1594    από   τον   Σινάν  πασά    στο    Βελιγράδι.

Απολυτίκιον. Ήχος  πλ. α’.   Τον  συνάναρχον  Λόγον.  
Αρετών ταις ακτίσι  καταλαμπόμενος, Αρχιερεύς θεοφόρος ώφθης και θείος ποιμήν, της Σερβίας ο φωστήρ Σάββα μακάριε, και Αποστόλων μιμητής, γεγονώς   ως   αληθώς,   στηρίζεις   την Εκκλησίαν, και τω Σωτήρι   πρεσβεύεις,  ελεηθήναι    τας    ψυχάς    ημών.

Κοντάκιον. Ήχος   πλ. δ’.   Τη    υπερμάχω.

Ως  Αποστόλων  μιμητήν  και  ισοστάσιον

Και  της  Σερβίας  ποιμενάρχην  και   διδάσκαλον

Ανυμνούμέν  σε  οι  δούλοί  σου  Ιεράρχα.

Αλλ’  ως  πλήρης  της  ελλάμψεως  του  Πνεύματος

Τω  φωτί  των  πρεσβειών σου  φωταγώγησον          
Τους΄ βοώντάς  σοι,  χαίροις  Σάββα  Πατήρ  ημών.

Μεγαλυνάριον.
Χαίροις των εν Άθω  άστρον  λαμπρόν, και της εν Σερβίᾳ, Εκκλησίας υφηγητής, Σάββα  Ιεράρχα,  της  ευσεβείας  στόμα,  και  αρετών  οσίων,  θείον   κειμήλιον.

Saint Savvas the first Archbishop of Serbia and the founder of the Holy Monastery of Chilandari

Saint Savvas was the son of the ruler of Serbia, Stephen I Nehmania (in Byzantine sources, Neeman), and Princess Anna. His popular name was Resco.

The establishment and organization of the first Serbian state by the great Zeus, Stephen Nemania (1167-1169), the father of the Saint, resulted in the merging of almost all Serbs into a unified and Byzantine sovereignty state centered on Raska. The Byzantine emperor Isaac II Angel (1185-1195) concluded peace in the year 1190 with the Serpent's Zeus. The establishment of the state highlighted the need for the reorganization of the Church of Serbia, which suffered from uncontrolled action by the heretic Bokogil. According to historical news, although the consolidation of Christian life among the Serbs was undeniable, the lack of a single ecclesiastical organization prolonged the confusion of jurisdictions and facilitated the action of heretics. It is characteristic that the son of the Serb Stefanos kidnapped at the age of sixteen years at Mount Athos. He was a monk in the Vatopedi Monastery and received the name Savvas. Later, around 1195, he founded together with his father Stephanos, who became a monk and was named Symeon († 13 February), the Monastery of Chilandari with the golden coat of Emperor Alexios III of Aggelos (1195-1203).

At the throne of Serbia was the new ruler Stephanos the Priesthes (1195-1228), the son of the monk now Simeon, who married Evdokia, the daughter of the Byzantine emperor Alexios III of Aggelos (1195-1203).

Saint Savvas was ordained a presbyter by Archbishop of Thessaloniki Constantine Mesopotamitis and in 1204 he returned to Serbia, where he dealt with peace, lighting and reorganization of the Church. During this period the Saint became more aware of the needs of the Church, since his brother Stephanus arbitrarily accepted the crown of the Serbs by Pope Honorius III (1204-1222) and the Patriarch of Constantinople Manuel I Sarandinos (1217-1222) . His suggestions were accepted, but the emperor insisted on the ordination of Saint Savva as the Archbishop of the Church of Serbia instead of the proposed person of the Saint's companion. Indeed, the Saint was ordained Archbishop of Serbia under Patriarch of Constantinople Manuel I after the synodic proclamation of the Church of Serbia's autocracy.

In this action, Archbishop Ohrid, Dimitrios Chomatios, reacted, challenging not only the regularity of Saint Savvas' ordination, but also the normal laws of the Patriarchate and the royal authority.

Saint Savvas, after working against God, slept in peace in Tyrnovo in 1236. His holy relic was found to be pourful but was burned in 1594 by Sinan Pasha in Belgrade.

Apolyticus. Sounds flat a'. The Synoptic Logos.

You are proud to be understood, High Priest and Sacred Shepherd of Serbia, Svetovir Savva Blake, and Apostle Imitator, as indeed, you support the Church, and Sotirias you profess, our souls are worshiped.

Kontakion. Sounds flat d '. I'm overwhelmed.

As Apostles imitate and isostasis

And Serbian pastor and teacher

Resurrected to your servants Hierarch.

But as full of the change of the Spirit

The light of your embassies is illuminated

You are blessing them, cheerful Savvas our Father.

Majesty.

Glory of the Athonian Astron Glory, and of the Serbian, Church Admirer, Savva Hierarcha, the Pious Mouth, and the Virtues of the Owls, the Divine Heirloom.