Ο Άγιος Νόμων ο Θαυματουργός

Οι άνθρωποι συνήθισαν να θαυμάζουν και   να  επευφημούν τους  αθλητές  με τις καλές επιδόσεις και τα μεγάλα ρεκόρ. Καλά κάμνουν. Αξίζει σ’ αυτούς κάθε έπαινος και   τιμή.

Είναι όμως και κάποιοι άλλοι αθλητές πιο τρανοί  και  πιο  άξιοι  απ’ αυτούς. Οι  αθλητές των πνευματικών αγώνων. Οι αθλητές της  ευσέβειας  και  της  αρετής.  Είναι  αυτοί  που  πάλεψαν  και   αγωνίστηκαν,  όχι  για  ένα  προσωρινό  και  φθαρτό  στεφάνι, αλλά για το στεφάνι «της άνω κλήσεως», το έπαθλο του Θεού. Και είναι αυτοί πιο μεγάλοι και θαυμαστοί.

Γιατί στον αγώνά τους δεν αντιμετώπισαν ανθρώπους  με  δυνάμεις  ανθρώπινες.  Αυτοί αντιμετώπισαν και νίκησαν τον διάβολο και την συνοδεία του. Η πάλη  τους  υπήρξε πάλη,  όπως  τονίζει  ο  θείος  Απόστολος «προς τας ἀρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, προς τα πνευματικά  της  πονηρίας  εν τοις επουρανίοις» (Εφεσίους στ’ 12). Δηλαδή ο αγώνάς τους υπήρξε αγώνας ενάντια  στις πονηρές αρχές και εξουσίες, προς τα πλήθη των πονηρών πνευμάτων, προς τους καταχθόνιους κοσμοκράτορες, που κυριαρχούν πάνω στους ανθρώπους, που  βρίσκονται στο  βαθύ  σκοτάδι  του  αμαρτωλού  τούτου  αιώνα.

Ο αγώνάς τους έγινε ενάντια στα  πνευματικά  και  πονηρά  εκείνα  όντα  με  σκοπό  την κληρονομιά  της  Βασιλείας  των  Ουρανών.

Ένας από αυτούς τους αθλητές και αγωνιστές της αρετής που διακρίθηκε για τους αγώνες και  τα  κατορθώματά του, είναι και   ο   Όσιος  Νόμων ο  Θαυματουργός  από  την μαρτυρική  Κύπρο  μας.

Πότε  έζησε ο  Άγιός μας αυτός δεν  γνωρίζουμε.  Ούτε  και  ποίοι  ήσαν οι   γονείς  του  και   η ιδιαιτέρα  του  πατρίδα.

Αυτό που γνωρίζουμε είναι, πως απ’ την παιδική του  ηλικία ο   Όσιος πόθησε  τον Χριστό, πράγμα που φανερώνει πως οι γονείς του πρέπει να ήσαν καλοί χριστιανοί. Κάτι περισσότερο.

Σαν τέτοιοι, με ζήλο φρόντισαν  και  από  βρέφους  ενστάλαξαν  στην ψυχή  του  παιδιού τους «τα ιερά γράμματα», που  «σοφίζουν  τον  άνθρωπον  εις  σωτηρίαν». Έτσι  το  παιδί μεγαλώνοντας, έναν σκοπό έβαλε στην ζωή του. Πως  να  αρέσει  στον  Χριστό  και   πως  να ζήσει  σύμφωνα  με το  θέλημά  του.

Κάποια  μέρα για να  πραγματοποιήσει  τον  ιερό  αυτό πόθο  του,  αφήκε  το  σπίτι  του  και τους γονείς του και τράβηξε στην ερημιά. Ασκήτεψε  σε  διάφορους  τόπους. Ανυπόδητος μ’ ένα και μόνο χιτώνα χειμώνα καλοκαίρι διέμενε μέσα σε σπηλιές. Πρόγραμμα  επίσης ένα:  «Πως  αρέσει  τω  Κυρίω» (Α’ Κορ. ζ’ 32).  Πως να  αρέσει  στον  Κύριο. Τί ευγενικός, τί θείος, τί ουράνιος σκοπός! Με την ζωή που έκαμνε δεν είχε ανάγκη άλλοι να φροντίζουν γι’ αυτόν. Ο ίδιος με την εργασία του, τα διάφορα πλεχτά που  έφτιαχνε, κατόρθωνε να εξασφαλίζει τα λίγα που  απαιτούντο  για  τη  συντήρησή  του.  Όταν  δεν έπλεκε, προσευχόταν.  Προσευχόταν  «αδιαλείπτως»  για  όλους  και  για  όλα.

Με τον καιρό η φήμη του άρχισε να γίνεται μεγάλη. Πολύ  μεγάλη. Όπου πήγαινε πολλοί τον κυνηγούσαν και τον έβρισκαν, για να τον δουν και τον ακούσουν.  Οι  συχνές επισκέψεις  τον  ανάγκαζαν  να  μετακινείται  συνεχώς, μέχρι  που  στο  τέλος πήγε  και εγκατεστάθηκε σε μια σπηλιά κοντά  στο  μικρό  χωριό  Ανάγυϊα.  Η λέξη είναι  σύνθετη από το επίρρημα άνω και το ουσιαστικό αγυϊά δηλ. ύψωμα. Η ονομασία είναι δικαιολογημένη, γιατί το χωρίο  είναι κτισμένο  σ’ ένα  ύψωμα,  10  μίλια  περίπου ΝΔ  της Λευκωσίας, της περιφέρειας της  Ταμασού. Γι’ αυτό  και  εξυμνείται  ως «Των  Ταμασέων το  κλέος  και  Κυπρίων  αγλάϊσμα».

Στην σπηλιά αυτή ντυμένος το τιμημένο ένδυμα του μοναχού συνεχίζει, καθημερινά τον αγῶνά του. Κάτω απ’ το απλό ένδυμα, κρύβεται μία ένθεη  ψυχή. Μια ψυχή  που σύνθημά της έχει τα παραγγέλματα του θείου Αποστόλου  Παύλου. «Αδελφοί τα άνω ζητείτε... τα  άνω  φρονείτε, μη  τα  επί  της  γης» (Κολοσ. γ’ 1 – 2).

Και αυτός τα άνω ζητεί. Τα  άνω φρονεί. Εμπόδιο στο παράγγελμα αυτό προβάλλει συνεχώς ο εαυτός του, όπως και ο δικός μας εαυτός. Ο Άγιός μας  όμως  αγωνίζεται σκληρά ενάντια  στον  εαυτό του. Γνωρίζει πως,  όταν  νικήσει  τον  εαυτό  του,  κέρδισε  τον μισό αγώνα. Τούτο τονίζει και ο αρχαίος σοφός Πλάτων. Τί λέγει; «Το νικάν αυτόν εαυτόν πασών νικών πρώτη τε και αρίστη». Και το αντίθετο. «Το ηττάσθαι αυτόν υφ’ εαυτού πάντων αισχιστόν τε άμα και κάκιστον». Δηλαδή το να κατορθώσει ένας να νικήσει και χαλιναγωγήσει τον εαυτό του, αυτός πετυχαίνει την  πρώτη  και πιο   μεγάλη νίκη. Μα και  το  άλλο. Το να  νικηθεί  ένας  από  τον  εαυτό του, αυτός  παθαίνει  την  πιο εξευτελιστική  και  σκληρή  ήττα.  Αυτή  την  αλήθεια  την γνωρίζουν  οι  Άγιοι.  Γι’ αυτό  και αγωνίζονται σκληρά ενάντια στα θελήματα της σάρκας τους. Αγωνίζονται σκληρά μέρα και νύχτα. Μαζί με τον αγώνά τους αυτόν ενάντια στον εαυτό τους  οι  Άγιοι  είχαν να επιβληθούν και να νικήσουν και το κακό περιβάλλον της  εποχής και  του  τόπου  τους, τον κόσμο. Ὦ αυτός ο κόσμος! Τί  αμαρτία έχει  ο κόσμος! Τί δύναμη έχει και αυτός! Αδελφοί, φωνάζει ο μαθητής της  αγάπης, ο θείος  Ιωάννης.  «Μη αγαπάτε τον κόσμον μηδέ τα εν τω κοσμώ!». Μην αγαπάτε τον αμαρτωλό κόσμο ούτε τις μάταιες  απολαύσεις και τις αμαρτωλές τέρψεις, που υπάρχουν στον κόσμο και   που  χωρίζουν  τον  άνθρωπο απ’ τον Θεό. Μην τον αγαπάτε. Διότι «εάν τις αγαπά τον κόσμον, ουκ  εστίν η   αγάπη  του Πατρός εν αυτώ» (Α’ Ιωάν. β’ 15). Εκείνος που αγαπά τον κόσμο της  αμαρτίας, η  αγάπη του  Θεού  Πατέρα  δεν  μπορεί  να  υπάρχει  μέσα  του.

Γνωρίζει την πραγματικότητα αυτή ο Άγιος. Γι’ αυτό σύνθημά του έχει τούτο, που πρέπει να έχει και κάθε αληθινός χριστιανός: Κόντρα στον κόσμο της αμαρτίας. «Κόντρα στο ρεύμα». Πόσους νέους και νέες, πόσους ανθρώπους δεν κατέστρεψε ο φόβος του κόσμου! Να μην πάνε ενάντια στον κόσμο. Να μην θεωρηθούν σαν καθυστερημένοι. Προς Θεού! Να μην παρεξηγηθούν! Δυστυχισμένα πλάσματα! Τον Θεό δεν τον φοβούνται. Φοβούνται τον κόσμο. Φοβούνται να μην χαρακτηρισθούν απόκοσμοι. Και το αποτέλεσμα; Αυτό, που βλέπουμε και ακούμε να συμβαίνει γύρω μας. Ο άνθρωπος αντί να είναι και να μένει ο βασιλιάς της δημιουργίας, υποβιβάζει μόνος του τον εαυτό του στην κατάσταση του αλόγου κτήνους,  ώστε  δίκαια  το  Πνεύμα του Θεού να λέγει: «άνθρωπος εν τιμή ών ου συνήκε. Παρασυνεβλήθη τοις κτήνεσι τοις ανοήτοις και ωμοιώθη  αυτοίς» (ψαλμ. μη’ 13). Ταλαίπωρος ο  άνθρωπος!  Ενώ έχει  τιμή και  αξία, μίας και  έχει  δημιουργηθεί  κατ’ εικόνα  Θεού, δεν αντιλαμβάνεται  και  δεν το κατανοεί αυτό, κατέρριψε και εξίσωσε τον εαυτό του προς τα κτήνη τα  ανόητα,  που  δεν έχουν μυαλό και λογικό, όπως αυτός, και εξομοιώνεται  προς  αυτά  ζώντας  σαν  κτήνος και  αποθνήσκοντας  σαν  κτήνος. Ποίο  στ’ αλήθεια  κατάντημα!  Ο  άνθρωπος  που  και  ν’ ακούσει την ύβρη «κτήνος», θυμώνει και εκνευρίζεται, αυτός ζητεί να κάμει  τη  ζωή  του κτήνους.  Αγωνίζεται  να  ομοιωθεί  με  το  άλογο  κτήνος.

Στο πνεύμα και τη νοοτροπία αυτή αντιτίθεται ο θείος Νόμωνας. Αυτός ακολουθεί πιστά το προσκλητήριο διάγγελμα του Κυρίου. «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν  αυτού  και  ακολουθείτω μοι»  (Μάρκ. η’ 34). Ακολουθεί  τον  Χριστό. Περιφρονεί  τον  αμαρτωλό κόσμο και τις  κλήσεις του. Σηκώνει  με υπομονή τον σταυρό του, τον σταυρό των  δοκιμασιών  και  των  θλίψεων  που  απαιτεί  η ζωή  της  εγκράτειας  και  της  αρετής  και  ακολουθεί  με  ζήλο  και  πίστη  τον  Χριστό.

Η προσευχή η εκτενής και συχνή μελέτη του Λόγου του Θεού, τον βοηθάει πολύ στην άσκηση και το αγώνα του. Η νηστεία πάλι στην οποία με αυστηρότητα και υπομονή υποβάλλει τον εαυτό του είναι τέτοια, που, όπως και ο Κύριος και όλοι οι άγιοι της Γραφής υπέβαλαν τον εαυτό τους, τον βοήθησε να φτάσει σε θαυμαστό, στ’ αλήθεια, σημείο. Το μέτριο και ισχνό του κορμί, ισχνό  σαν  του  Μ. Βασιλείου, με την μακριά του άσπρη γενειάδα του, δίνει μία μεγαλοπρέπεια που καταπλήσσει και συγκινεί. Κάτω από το ξεθωριασμένο ένδυμα που φορεί, κρύβεται μία ψυχή θεωμένη. Γιατί ο  άνθρωπος δεν  είναι  ότι  φορεί,  αλλά  ότι  έχει  μέσα  του. Μέσα  στην  ψυχή  του.

Γι' αυτό και καθημερινά πλήθη πιστών από διάφορα μέρη  προσέρχονται  στο  κατάλυμά του για να τον επισκεφθούν και ν’ ακούσουν τα λόγια του. Και  ο  ασκητής  τους  δέχεται με  καλοσύνη  και  ψυχική  ευγένεια  και  τους  διδάσκει. Τους  νουθετεί  στοργικά.

- Αδέλφια  μου, τους  λέγει: Άς  μετανοήσουμε. Άς  μετανοήσουμε  και άς  αγωνισθούμε  να έχουμε μεταξύ μας  ειρήνη  και  αγάπη.  Άς  φροντίσουμε  με  πνεύμα  ταπεινοφροσύνης  να πετύχουμε όλοι μας τον αγιασμό της ψυχής μας. Χωρίς τον αγιασμό και την καθαρότητα την εσωτερική, κανένας  δεν  θα  μπορέσει  ποτές  να  ιδεί  τον  Κύριο. Μέσα μας άς εργασθούμε να υπάρχει μονάχα ένα θέλημα. Του Χριστού το θέλημα. Άς προσπαθήσουμε μαζί με τον Απόστολο του Χριστού μας, να μπορούμε και εμείς να επαναλαμβάνουμε τα θεία λόγια του: «ζω δε ουκέτι εγώ ζή δε εν  εμοί Χριστός» (Γαλάτ. β’ 20). Δεν ζω  πια  εγώ  μέσα  μου, ζει  μόνο  ο  Χριστός.

Μια τέτοια ζωή δεν μπορούσε παρά να δοξαστεί από τον Κύριο. Και δοξάστηκε. Δοξάστηκε  στη γη  με  τα πλήθη  των  θαυμάτων που  τελούσε  καθημερινά  σε  όσους  με ευλάβεια  και  πίστη  κατέφευγαν  στον  Χριστό  και  με  ειλικρίνεια  μπροστά  στον  Άγιο εξομολογούντο τις αμαρτίες τους. Κοντά του βρίσκανε οι δυστυχισμένοι την  παρηγοριά, οι άρρωστοι την θεραπεία, οι πονεμένοι και καταδιωγμένοι την προστασία. Μέχρι τα βαθιά του γηρατειά ο Άγιος που έζησε και παρέδωσε την  ψυχή  του  στον  Κύριο, υπήρξε παράδειγμα εγκράτειας και αρετής  και  αγιότητας.  Θριαμβευτικά  μπήκε  και  αυτός «εις την δόξαν του Θεού». Εκεί ζει τώρα με λαμπρότητα και μακαριότητα μαζί με τους Αγίους.  Μαζί  μ’ αυτούς  συγκαταλέχθηκε  και  ο  ίδιος  στην  χορεία  των   Οσίων.

Ἡ δόξα τοῦ Ὁσίου Νόμωνα φανερώνεται καὶ σ’ ἐμᾶς σήμερα μὲ τὰ πολλαπλά του θαύματα. Πιὸ πολὺ κατέχει τὴν θαυματουργική του χάρη τώρα ποὺ βρίσκεται στὸν οὐρανὸ παρὰ ὅταν ζοῦσε στὴ γῆ. Σ’ ἐκείνους ποὺ μ’ εὐλάβεια ἐπικαλοῦνται τὸ ὄνομά του καὶ τρέχουν στὴν χάρη του μὲ πίστη στὸν Χριστό, ὁ Ἅγιος προσφέρει καὶ στὴν ἐποχή μας τὶς δωρεές του.

Μαζί με τον Άγιο Γεννάδιο ή Βηχιανό, όπως αποκαλείται από τον Όσιο και θαυματουργό  Νεόφυτο τον Έγκλειστο, με τον οποίο συνεορτάζεται, προσφέρουν το πλήθος των θαυμάτων τους σε όλους,  όσους  εκζητούν  με  την  αναφορά  του  ονόματός τους  την  χάρη  του  Θεού.

Πιο πολύ όμως καλούν και εμάς να τους μιμηθούμε. Να τους μιμηθούμε εκεί που βρισκόμαστε. Στα χωριά μας ή στις πολυάνθρωπες πολιτείες στις οποίες ζούμε. Σ’ αυτούς τους τόπους δίνεται σήμερα η μάχη του χριστιανισμού. Και η μάχη αυτή βρίσκεται τούτο τον καιρό  στην  πιο  κρίσιμη  φάση της  προόδου και της  εξελίξεώς  της. Όσοι συμμετέχουμε και μαχόμαστε στη μάχη αυτή, ας έχουμε πάντα μπροστά στα μάτια μας το παράδειγμα των αγίων μας και άς εμπνεόμαστε από  το  μαχητικό  πνεύμα τους. Οι «ροές των  δακρύων» που  τότε  «εγεώργησαν  το  άγονον  της  ερήμου», άς είναι και άς γίνουν και στην εποχή μας  και  πηγές  της  ιδικής  μας  δυνάμεως.  Οι  ολονύκτιες προσευχές και η εγκράτειά τους άς μας ξυπνούν και εμάς από  τον  ύπνο  της  ραθυμίας, στον οποίο μας οδηγεί η ζωή της αδιαφορίας στα  πνευματικά  και  η  ζωή  της  αμαρτίας. Και  οι  «τύλοι»  των  γονάτων  τους, οι  ρόζοι,  όπως  λέμε  απλά, άς  είναι  και για  μας  μια συνεχής  υπόμνηση  πως ο αγώνας της αρετής, ο αγώνας  της αγιότητας και  πόλεμος  του Θεού γίνεται  και  κερδίζεται με  τα  γόνατα.  Να  το  ξαναπούμε;  Γίνεται  και  κερδίζεται  με τη  μελέτη  του  λόγου  του  Θεού.  Την  εγκράτεια  και  την  προσευχή.  Με  τα  γόνατα.

Όσιοι και πατέρες  ημών, ποιμένες  και  διδάσκαλοι  της  Οικουμένης  πρεσβεύσατε  υπέρ ημών  των  αμαρτωλών.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’.   
Ταμασέων τὸ κλέος καὶ Κυπρίων ἀγλάϊσμα, θαυματουργοὶ ὤφθητε ὄντως, Βηχιανὲ καὶ Νόμων ὅσιοι. Νηστεία, κατετήξατε σαρκός, ἀλόγους ἐνθυμήσεις πανσθενῶς. Ὅθεν χάριν ἰαμάτων, ἐξ οὐρανοῦ ἐδέξασθε, θεόπνευστοι. Δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ὑμᾶς, τῷ καὶ ὑμᾶς στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι δι’ ὑμῶν πᾶσιν ἰάματα.