Ο Προφήτης Ελισσαίος

Ο  Προφήτης Ελισσαίος καταγόταν εξ Αβελμαούλ της γης Μανασσή, ήταν υιός του πλούσιου αγρότου Σαφάτ, από την  κοιλάδα  Αβελμαουλά, ασκούσε  το  επάγγελμα του γεωργού  και  ήκμασε  κατά  το  πρώτο  ήμισυ  του  9^ου αιώνος  π.Χ.

Ο  Προφήτης  Ηλίας († 20 Ιουλίου) ευρήκε  τον  Ελλισαίο  με  το  άροτρο στον αγρό του και  κάλεσε  αυτόν να τον ακολουθήσει, αφού  έρριψε  πάνω του τη μηλωτή του. Η πράξη αυτή συμβόλιζε την κλήση του Ελισσαίου στο  προφητικό  αξίωμα  και  την εξ  αυτού  άντληση  ισχύος και  θείας  αυθεντίας. «... Και Ελισσαιὲ τον υιόν Σαφάτ χρίσεις εις προφήτην αντί σου... και απήλθεν εκείθεν και ευρίσκει τον Ελισσαιέ τον υιόν Σαφάτ και ούτος ηροτρία εν βουσί – δώδεκα ζεύγη και αυτός εν τοις δώδεκα – και απήλθεν επ’ αυτόν και επέρριψε την μηλωτήν αυτού επ’ αυτόν». Αμέσως ο Ελλισαίος, αφού  έσφαξε  και  διεμοίρασε  ζεύγος  βοών, ακολούθησε τον Ηλία. Αφού  επισκέφθηκαν τα  Γάλγαλα, τη  Βαιθήλ  και την Ιεριχώ, διέβησαν τον Ιορδάνη ποταμὸ, όπου ο Ηλίας, επιβάς  πυρίνου άρματος, εξαφανίσθηκε, αφού  εγκατέλειψε στα χέρια του Ελισσαίου τη μηλωτή του, δια της οποίας αυτός επιτέλεσε πολλά θαύματα. Δια της μηλωτής του Προφήτου Ηλία  διεχώρησε  αργότερα τα νερά  του  Ιορδάνου ποταμού και επέρασε αυτόν, γι’ αυτό και οι «υιοί των Προφητών»  διέγνωσαν σε αυτόν το πνεύμα του  διδασκάλου τους  Ηλία και  τον  προσκύνησαν  έως  εδάφους.

Η  προφητική  δράση  του Ελισσαίου  καλύπτει τα χρονικά  διαστήματα των  βασιλειών των βασιλέων του  Ισραήλ  Ιωράμ, Ιησού, Ιωαχὰζ  και  Ιωάς (851 – 825 π.Χ.), των οποίων υπήρξε ευεργετικός και συνετός σύμβουλος. Υπήρξε η ψυχή της προφητικής αντιστάσεως εναντίον της δυναστείας του Αμβρί δίδοντας ο ίδιος θαρραλέα το σύνθημα της εξεγέρσεως  και  ανέδειξε  αντί  του  Ιωράμ  τον  Ιού  βασιλέα  του  Ισραήλ, με  σκοπό  να  επιφέρει  στη  χώρα  θρησκευτική  μεταρρύθμιση.

Η  δράση του ως Προφήτου εμφανίζεται κυρίως συνυφασμένη με έκτακτες ενέργειες και παντοειδή θαύματα. Μετέβαλε σε πόσιμα τα αλμυρά ύδατα  πηγής  στην  Ιεριχώ, ευλόγησε  το στράτευμα του βασιλέως Ιωράμ και έτσι αυτό ικανώθηκε να νικήσει τους Μωαβίτες, πολλαπλασίασε το λάδι της  πτωχής  χήρας, για  να απαλλάξει  αυτήν από δυσβάστακτα χρέη, ανέστησε τον πεθαμένο υιό της πλούσιας Σουναμίτιδος χήρας που τον φιλοξένησε, μετέβαλε σε φαγώσιμη τη δηλητηριασμένη τροφή  των  «υιών των Προφητών», χόρτασε με 20 κρίθινους άρτους εκατό πεινασμένους ανθρώπους, θεράπευσε από τη λέπρα τον  Αραμαίο άρρωστο  στρατηγό  Ναιμάν, τιμώρησε με την  ίδια ασθένεια  το  φιλάργυρο  και  πονηρό  υπηρέτη του  Γιεζί, και  τόσα  άλλα.

Πλήρης ημερών, επί βασιλέως Ιωάς, πέθανε και ενταφιάσθηκε στη Σεβαστούπολη της Σαμαρείας, υπό τους θρήνους του βασιλέως και ολόκληρου  του  λαού.

Επί  αυτοκράτορος  Βυζαντίου  Θεοδοσίου  του  μικρού (408 – 450 μ.Χ.) τα ιερά  αυτού λείψανα  ανεκομίσθησαν και μεταφέρθηκαν στη μονή Παύλου του λεπρού, που ήταν στην Αλεξάνδρεια, αργότερα δε μετακομίσθηκαν στην  Κωνσταντινούπολη  και  κατατέθηκαν στο  ναό των Αγίων Αποστόλων.
Ναό  επ’ ονόματι του Προφήτου Ελισσαίου ανήγειρε στο  παλάτι των Πηγών, στην  Κωνσταντινούπολη, ο  αυτοκράτορας  Βασίλειος ο  Μακεδών (867 – 886 μ.Χ.).

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς ὑποφήτην ἀληθῆ τοῦ Σωτῆρος, καὶ τῶν ἐν τῷ νόμῳ παιδευτὴν καὶ φωστῆρα, τοῖς πόρρω σε ἐδήλωσεν ὁ τόκος σου σοφέ· σὺ γὰρ κληρωσάμενος, τοῦ Θεσβίτου τὴν χάριν, θαύμασι διέπρεψας, καὶ δυνάμεσι πλείσταις. Καὶ νῦν ἀπαύστως φύλαττε ἡμᾶς, ὦ Ἐλισσαῖε, Προφῆτα θεσπέσιε.

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.

Διπλῆν τὴν χάριν εἰληφὼς παρὰ τοῦ Πνεύματος

Προφήτην ὤφθης θαυμαστὸς πᾶσι τοῖς πέρασι

Τοὺς ὑμνοῦντάς σε λυτρούμενος ἐκ κινδύνων

Καὶ δωρούμενος τὴν χάριν τῶν θαυμάτων σου,

Ἐλισσαῖε, τοῖς ἐκ πόθου σοι προστρέχουσι   
Καὶ κραυγάζουσι, χαίροις σκεῦος τῆς χάριτος.

Μεγαλυνάριον.
Σύσκηνος ὑπάρχων καὶ φοιτητής, Ἠλιοὺ παμμάκαρ, Ἐλισσαῖε τοῦ ζηλωτοῦ, τῆς ἐκείνου δόξης, ἀνάπλεως ἐδείχθης, θαυμάτων ἐνεργείᾳ, καταλαμπόμενος.