Η Οσία Ευδοκία η Μάρτυς και η ανακομιδή των λειψάνων της

Καταγόταν  από   τα  μέρη  της  Ανατολής.  Σε  μία  όμως  εκστρατεία  τους οι  Πέρσες, αιχμαλώτισαν  και  αυτή  και  τη  μετέφεραν  στην  Περσία. Εκεί υποχρεώθηκε  να  υπηρετεί  την  οικογένεια  ενός  αξιωματικού. Η  ζωή αυτή  δεν δυσαρέστησε  την Ευδοκία. Και  πίστευε  ότι  παντού,  όπου κι  αν  τύχουμε,  μπορούμε  να  έχουμε μεγάλη  αποστολή  υπέρ  του  έργου του  Θεού  και  της  ωφελείας  του  πλησίον μας.

Έτσι,  ευπειθής, πρόθυμη  και  διακριτική  καθώς  ήταν,  αλλά  και  με πολλή φρόνηση και λεπτότητα, κατάφερε αυτή η αιχμάλωτη να αιχμαλωτίσει  τους κυρίους της.  Την αγάπησαν όλοι και έγιναν χριστιανοί. Κατόπιν με πυρήνα το  σπίτι  του  αξιωματικού, κατάφεραν  να   εκχριστιανίσουν  πολλές   Περσίδες   και   Πέρσες.

Τα γεγονότα όμως αυτά έφτασαν στ’ αυτιά  των αρχόντων, που εξοργισμένοι  συνέλαβαν  την  Ευδοκία  και  τη  μαστίγωσαν   αλύπητα. Έτσι πληγωμένη την έριξαν στη φυλακή. Αλλά μετά δύο μήνες την έβγαλαν,  έσχισαν  τις σάρκες  της με ακανθωτά  ραβδιά, τρύπησαν το σώμα της  με  μυτερά  καλάμια  και  κατόπιν  έσφιξαν  τόσο  το  σώμα  της με  σχοινιά,  ώστε  πολλά  κόκαλά  της   έσπασαν.

Αλλά  επειδή  η  Ευδοκία  με  γενναίο  φρόνημα εξακολουθούσε να ομολογεί  τον  Χριστό, την αποκεφάλισαν, παίρνοντας  έτσι  το   αμάραντο  στεφάνι   του  μαρτυρίου.

Ο  Σ. Ευστρατιάδης  όμως,  έχει  άλλη  άποψη  για  το  Συναξάρι  αυτό   και λέει  τα  εξής:  Εν  τω  Συναξαριστή  του  Νικόδημου γίνεται   σύγχυσις  της  ανακομιδής  των    λειψάνων  της μάρτυρος  ταύτης, της  εορταζομένης  την  1^η  Μαρτίου,  προς  άλλην  ομώνυμον μάρτυρα  της  4^ης  Αυγούστου,   ότι  περί  της  ανωτέρω πρώην πόρνης  και  είτα οσιομάρτυρος  Ευδοκίας  ο  λόγος  της  ανακομιδής,  μαρτυρεί  ο  αρχαίος Παρισινός  Κώδιξ  13,  όστις  εν φ. 356α  περί  της  εορτής  των  εν  Εφέσω επτά  παίδων  και  της  ανωτέρω μάρτυρος  Ευδοκίας  ταύτα  σημειοί: Ιστέον  ότι  τινά  των  Τυπικών  κατά  ταύτην  την ημέραν  (ήγουν  την  4^ην  Αυγούστου)  εορτάζουσι τους  αγίους  τούτους (επτά  παίδας), έτερα δε κατά  την  β’ ημέραν  του  μηνός,  κατά  δε  ταύτην  την αγίαν οσιομάρτυρα Ευδοκίαν, ής ακολουθία ψάλλεται  τη  α’ του  Μαρτίου μηνός,είγε εστίν αύτη  και  ουχ  ετέρα· επεί  η  της  μάρτυρος  ακολουθία ταύτην  είναι παρίστησιν ημείς  δε  τω πλείονι των ψήφων νικώμενοι,  ενταύθα  τους  αγίους  επτά παίδας  τεθείκαμεν εναπομένει δε  εις  την διάκρισιν». Πράγματι  δε  η  εις  την αγίαν  Ευδοκίαν ακολουθία  της  ανακομιδής  των  λειψάνων, η σῳζόμενη  εις  τους Λαυριωτικούς  Κώδικας Δ 17 φ. 31  και  Δ 14  και  εις  τον Παρισινόν  1575  φ. 186α  του  Θεοφάνους ποίημα,  αναφέρεται  εις  την πρώην  πόρνην Ευδοκίαν  (της 1^ης  Μαρτίου) και  ουχί  εις την ανωτέρω της 4^ης   Αυγούστου, ής την μνήμην και  την ανακομιδήν  συγχρόνως  αναγράφει  ο  Νικόδημος. Φρονώ,  ότι  η  Ευδοκία  αυτή του  Νικοδήμου είναι  φανταστικόν πρόσωπον, εκλαμβανομένη  αντί  της μάρτυρος Ίας, την οποίαν  πολλοί  Συναξαρισταί  κατά την ημέραν ταύτην σημειούσιν, ήτις έχει  και  το  αυτό  απαραλλάκτως υπόμνημα, φαίνεται  ότι  ο αντιγραφεύς το όνομα  Ία εθεώρησε  ακέφαλον  και συνεπλήρωσε αυτό δια  της προσθήκης  των πέντε πρώτων γραμμάτων «Εὐυδοκ»  ή  το, και  πιθανότερον,  επειδή  κατά  την ημέραν ταύτην  μνεία γίνεται  του  ονόματος της Ευδοκίας  δια  την ανακομιδήν αυτής,  και  μνεία  της μάρτυρος Ίας,  το συναξάριον της τελευταίας ταύτης απεδόθη εκ συγχύσεως  εις  την Ευδοκίαν  και  ούτω  προήλθε νέα  μάρτυς ανύπαρκτος  Ευδοκία, διότι  δεν  εξηγείται  άλλως το  κοινόν  Συναξάριον της Ίας των  Συναξαριστών  και  της  Ευδοκίας  του  Νικοδήμου.  (Πρβλ. Συναξαριστήν  Delehaye,  σ. 868, 38  και  Νικόδημου,  σ. 235 – 236,  Απριλίου 4).