Ο Άγιος Ονησίφορος

Πολλοί είναι οι τρόποι, που η αγάπη του Θεού μεταχειρίζεται για τη σωτηρία μας. Ο λόγος του  ψαλμῳδού, «το  έλεός σου  Κύριε, καταδιώξει  με πάσας τας ημέρας της ζωής μου», επαναλαμβάνεται για τον  καθένα μας  κάθε στιγμή και ώρα. Μας κυνηγά συνεχώς, για να μας σώσει.  «Θέλει ο  Κύριος πάντας ανθρώπους σωθήναι  και  εις επίγνωσιν  αληθείας ελθείν» (Α’ Τιμοθέου β’ 4).

Δηλαδή  θέλει  και  επιμένει  ο  Κύριος  όλοι  οι  άνθρωποι  να  σωθούμε.

Θέλει  και  δίνει τις  ευκαιρίες σε  όλους  μας  να  γνωρίσουμε  την  αλήθεια και να βαδίσουμε ανεπηρέαστοι από την πλάνη τον δρόμο της ψυχικής  σωτηρίας.

 Την αγάπη και τη θέληση αυτή του Θεού για τη σωτηρία μας την βλέπουμε, σαν προσέξουμε στη  ζωή  όλων μας.

Ιδιαίτερα  όμως  μπορούμε  να την παρακολουθήσουμε στη ζωή των αγίων  της  Πίστεώς  μας.

Με  ένα  από  αυτούς, τον  άγιο  Ονησίφορο, που  ήρθε κι έζησε  στην Κύπρο, θα  ασχοληθούμε  στις  γραμμές  που  ακολουθούν.

 Η   ζωή  κι  οι  αγώνες  του  πολλά  έχουν  να  μας  δώσουν.

 Πότε γεννήθηκε και  ήκμασε ο άγιος αυτός  δυστυχώς  δεν γνωρίζουμε. Αυτό  που γνωρίζουμε είναι πως γεννήθηκε στη  Βασιλίδα των πόλεων, την πρωτεύουσα «της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης» Βυζαντινής μας Αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη. Οι γονείς του ήσαν άνθρωποι πολύ ευσεβείς κι ενάρετοι, μα και πολύ πλούσιοι κι είχαν τιμηθεί από τους  τότε  άρχοντες  και  βασιλείς  με  πολλές  τιμές  και  αξιώματα. Παρά την ξεχωριστή όμως τούτη προβολή τους, οι άνθρωποι αυτοί έμειναν μέχρι  τέλους  πιστοί  και  ταπεινοί.

Από  τέτοιους  γονείς, όπως  ήταν φυσικό, πήρε  ο  Ονησίφορος  από  αυτή τη βρεφική ηλικία την ανάλογο Χριστιανική μόρφωση κι ανατροφή. Άφθονο  κάθε  μέρα  του  προσφερόταν  το  άδολο  γάλα  της  πίστεως. Και το αποτέλεσμα; Αυτό που ψάλλει κι ο υμνογράφος της Εκκλησίας μας.  «Εκ ρίζης αγαθής αγαθός εβλάστησε καρπός, ο εκ βρέφους ιερός Ονησίφορος, χάριτι  μάλλον  η γάλακτι τραφείς». Από  άγια  ρίζα, άγιος και  ο  καρπός. Αυτό  μαρτυρεί  ολόκληρη η ζωή του  Αγίου. Μεγάλη δύναμη αλήθεια έπαιζε σ' αυτό και  το παράδειγμα των γονιών. Αυτό γίνεται  συχνά. Το παράδειγμα των γονιών παίζει πάντοτε μεγάλο ρόλο στην  ανατροφή  των  παιδιών.

 Άν το προσέχαμε κι άν το  σκεφτόμαστε  τούτο οι γονείς, πόσο κερδισμένοι  θα  ήμασταν  τόσο εμείς, όσο  και  τα  παιδιά μας! Κι αυτά πόσο  πιο  δυνατά θα ήσαν να αντιμετωπίσουν τους ποικίλους πειρασμούς  και  να νικήσουν! Γιατί  από  την  παιδική  ηλικία  κυνηγά  ο πονηρὸς τὸν καθένα μας. Ἀπὸ τὴν παιδικὴ ἡλικία στήνει τὶς παγίδες του καὶ ρίχνει τὰ βέλη του. Αὐτὸ ἔγινε καὶ μὲ τὸ καλὸ παιδί, τὸν Ὀνησίφορο.

Πολλές  ήσαν οι παγίδες που  ο πονηρός του έστηνε  και  πιο  πολλοί  οι πειρασμοί  που τον πολιορκούσαν καθημερινά. Όμως  με  τα  όπλα  της προσοχής  και  προσευχής  και  μελέτης  του  λόγου  του  Θεού  μεγάλωνε το  παιδί. Και  μεγάλωνε μέσα του κι ο ιερός  πόθος  πως  να  αρέσει  στον Χριστό. Μέσα στο παλάτι  συνήθως  κυκλοφορεί. Όμως  δεν  παρασύρεται. Η  λάμψη  των  αξιωμάτων, τα οποία του προσφέρονται  από  νωρίς, δεν του  θολώνουν  το  μυαλό. Νεώτατος  χάρις  την  σοφία  και  τη  σύνεση και  τις γνώσεις του έγινε Αυγουστάλιος, δηλαδή  ναύαρχος  του  στόλου της  Αυτοκρατορίας, όπως  θα  λέγαμε  σήμερα. Κι όμως  ο  Ονησίφορος δεν ξιππάζεται, δεν υπερηφανεύεται. Δεν αλλάζει τρόπους ζωής. Με βαθιά  συναίσθηση  της  θέσεώς  του  φροντίζει  απ' την  πρώτη  στιγμή πως να αυξήσει με κατάλληλα καράβια τον στόλο της Αυτοκρατορίας. Πολλοί  είναι  οι  εχθροί  που  επιβουλεύονται  τη  δύναμή  της. Κι  άλλοι τόσοι  εκείνοι  που  φθονούν  τη  δόξα  και το μεγαλείο  της. Τα  βλέπει αυτά  ο συνετός νέος και σπεύδει να ετοιμασθεί. Δεν πρόφτασε όμως. Κάποιο πρωϊνό τα εχθρικά καράβια πλέουν προς την Πόλη. Κι ο Ονησίφορος, μολονότι  ανέτοιμος, κινείται  να  τα ανακόψει. Στη ναυμαχία που έγινε, «κρίμασιν οίς οίδε Κύριος», τα ελληνικά εκείνα καράβια, που έπλευσαν να αντιμετωπίσουν τον  εχθρό  διελύθησαν. Μόνο η  ναυαρχίδα  διασώθηκε, στην  οποία  βρισκόταν  κι  ο  Άγιος.

Η  ήττα αυτή συνεκλόνισε τον φιλότιμο νέο, που συντετριμμένος εγκαταλείπει τη σταδιοδρομία του και με δέκα άλλους συντρόφους έρχεται  στην  Κύπρο  και  βγαίνει  εκεί  στην  Πάφο.

«Πάντα  ματαιότης  τα ανθρώπινα», λέγει κι επαναλαμβάνει μοναχός του. «Ου παραμένει ο πλούτος, ου συνοδεύει η δόξα», προσθέτουν οι άλλοι κι αποφασίζουν να διασκορπισθούν και να ζήσουν την αγγελική ζωή, τη μοναχική. Το περιστατικό, που τους συνέβη, το θεωρούν σαν επέμβαση  Θεού και  σαν  υπόδειξη  πως  για  κάπου αλλού τους προορίζει. Γι' αυτό  δεν απογοητεύονται. Δεν ελεεινολογούν την τύχη τους, όπως συνήθως κάμνουν οι άνθρωποι του κόσμου τούτου. Φωτισμένοι από το  Πνεύμα  του  Θεού  το  οποίο συνιστά να ευχαριστούμε  τον  Κύριο, όχι  μόνο  για τα ευχάριστα, αλλά και  για εκείνα που φαινομενικά φαίνονται  δυσάρεστα, δοξολογούν  τον  Θεό, και μετά  από  θερμή  προσευχή  χωρίζονται  και  προχωρεί  ο  καθένας  και  σ’ ένα  μέρος.

Ο  φιλόθεος νέος, ο Ονησίφορος, αφού περιόδευσε διάφορους τόπους, ήλθε προς τα μέρη του  χωριού  Αναρίτα. Η  ησυχία, το  άφθονο  πράσινο του  όμορφου  εκείνου τοπίου του ικανοποιούν την ψυχή και  του φλογίζουν την καρδιά. Τα λόγια του Κυρίου «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν απαρνησάσθω εαυτόν και  αράτω τον σταυρόν αυτού και  ακολουθείτω μοι» κυκλοφορούν συνέχεια στο μυαλό του και  του θεριεύουν την ιερή  απόφαση. Την απόφαση  να ζήσει πια με οδηγό  το θέλημα  του  Χριστού  και  για τον Χριστό. Ένας  ο  ευγενής  οραματισμός του. Να  μπορέσει κάποια μέρα να αναφωνήσει κι αυτός του θείου Παύλου  τα  λόγια. «Ζω  δε  ουκέτι  εγώ· ζῆ  δε  εν  εμοί  Χριστός».

Για την πραγμάτωση του ιερού αυτού πόθου χωρίς  κανένα  δισταγμό  ο καλομαθημένος νέος δεν διστάζει να ανταλλάξει την καλοπέραση του πατρικού  σπιτιού, μα και της αυτοκρατορικής  αυλής, τις  σχέσεις  και  τα μεγαλεία  με τη  ζωή  του  ασκητού. Μια  σπηλιά  έξω από το χωριό γίνεται τώρα ο τόπος  διαμονής  και  το  ασκητήριό του. Μέσα σ' αυτή  ο φλογερός  νέος  «παραδοθείς τη χάριτι του Θεού»  (Πράξ. ιε’ 40) ολόψυχα με ζήλο  θερμουργό  και  σύνεση  βαδίζει  σταθερά της αρετής «την στενήν και  τεθλιμμένην  οδόν  την  απάγουσαν  εις την ζωήν». Ελεύθερος από  κάθε γήινη  φροντίδα, μια  φροντίδα  έχει· πως  να αρέσει  στον  Θεό και  να  επιτύχει  τον  ιερό  οραματισμό του.

Με αδιάλειπτη προσευχή και νηστεία, αλλά και με κάθε αρετή, σαν προσεκτικός γεωργός, φροντίζει καθημερινά και με σκληρό αγώνα προσπαθεί να ξερριζώνει από της ψυχής του το χωράφι τα διάφορα αγκάθια  των  παθών. Οι πειρασμοί που δοκιμάζει μέσα σ’ εκείνη τη στενή και υγρή σπηλιά είναι αφάνταστα πολλοί. Ο πιστός όμως και ανύστακτος  ασκητής  με τη  δύναμη  της  προσευχής  τους  ανατρέπει όλους  και  κατορθώνει  σε  κάθε περίσταση να ξεπληρώνει την προφητική φωνή, που  λέγει:  «Νεώσατε  εαυτοίς, νεώματα  και μη σπείρητε εν ακάνθαις». Δηλαδή  βγάλτε  από  το  χωράφι  της  ψυχής   σας τα  αγκάθια  και κάνετέ το  καινούργιο. Ξεχερσώστε το, ώστε  να  γίνει κατάλληλο για τη νέα καρποφορία. Προσοχή. Μη σπέρνετε ποτέ σε χωράφι  που  είναι  γεμάτο  αγκάθια (Ἱερεμ. δ’ 3).

Στο  ερημικό  εκείνο μέρος  περνά  τις  ημέρες  του  ο  Όσιός μας. Το  σώμα του  δεν  διστάζει  να το  ταλαιπωρεί  με  νηστείες  και  αγρυπνίες  και  να το υποτάσσει στο θέλημα του  Θεού. Συγχρόνως  όμως  και  στην  ψυχή του δεν αμελεί  να  προσφέρει  κάθε  πνευματική  τροφή. Με την απλότητα του  χαρακτήρα του, με  την  πραότητα  στη  συμπεριφορά του και  με  τη  βασίλισσα  των  αρετών, την  ταπεινοφροσύνη, που  φροντίζει να  έχει στην καρδιά του σαν θεμέλιο της ζωής του, κατορθώνει να βγαίνει πάντα νικητής στους πνευματικούς αγώνες του. Γι' αυτό και πλούσια  δέχεται  επάνω του την χάρη του Παναγίου Πνεύματος σύμφωνα με τα θεία λόγια του  προφήτου  που  λέγει:  «Επί  τίνα επιβλέψω αλλ’ ή επί τον πράον και ησύχιον και τρέμοντά μου τους λόγους;». Δηλαδή  σε ποιόν εγώ ο Θεός θα ρίψω στοργικό και προστατευτικό  το  βλέμμα  μου, παρά μονάχα στον άνθρωπο τον ταπεινό, τον ήσυχο, τον άνθρωπο  που  τρέμει  με  σεβασμό  σαν ακούει τα  λόγια  μου  και  αγωνίζεται  να τα εφαρμόζει στη  ζωή του; (Ησαΐου ξστ’ 22). Αλήθεια  στον ταπεινό  και  πράο  επαναπαύεται  το  πνεύμα  του Θεού. Γι' αυτό  και  σαν πρώτο  σκαλοπάτι  της  κλίμακας των αρετών, που  θέλει  να  ανεβούν όλοι εκείνοι  που  ποθούν  να  γίνουν  δικοί του, βάζει της ταπεινοφροσύνης το σκαλοπάτι. «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι»  διακηρύττει γι' αυτούς.

Ευτυχισμένοι  δηλαδή  εκείνοι  που  συναισθάνονται  τη  μικρότητά  τους και  ταπεινώνονται. Έχουν φρόνημα ταπεινό. Ευτυχισμένοι  οι  ταπεινοί, γιατί σ' αυτούς  ανήκει η  βασιλεία των ουρανών. Και  προχωρώντας  ο Κύριος προσθέτει: «Μακάριοι οι πραείς, ότι αυτοί  κληρονομήσουσι  την γην». Ευτυχισμένοι, και αυτοί που είναι πράοι και  δεν θυμώνουν, γιατί αυτοί  θα κληρονομήσουν κάποια μέρα τη  νέα  γη, την  άνω  Ιερουσαλήμ, τη βασιλεία των ουρανών. Μακάριοι οι πράοι και  ειρηνικοί, γιατί η πραότητα, που είναι καρπός ταπεινοφροσύνης, αποτελεί βασικό παράγοντα  ευτυχίας  κι  ευλογημένης  ζωής.

 Υπέροχο  παράδειγμα των δύο αυτών αρετών υποδεικνύει ο Κύριος, αυτόν  τον  ίδιο  εαυτό Του. «Μάθετε απ' εμού  ότι  πράος  ειμί  και ταπεινός τη καρδία και  ευρήσετε  ανάπαυσιν  ταις  ψυχαίς  υμών»(Μάτθ. ια’ 29). Ταπεινός  ο  Κύριος  και  πράος. Ταπεινοί  και  πράοι  πρέπει  να είναι  κι όλοι εκείνοι που νοσταλγούν και  θέλουν να επαναπαύεται επάνω  τους  η  θεία  χάρις. Σαν  αποτέλεσμα της  ευλογίας  αυτής  θα έχουν οι άνθρωποι αυτοί  να βλέπουν να αυξάνεται επάνω τους η παρρησία  τους  μπροστά  στον  Θεό.

Και  η παρρησία του  οσίου Ονησιφόρου μπροστά  στον  Θεό  μεγαλώνει ημέρα με τη ημέρα. Τα δάκρυα, τα οποία η συντετριμμένη εκείνη ψυχή χύνει και  βρέχει τη στρωμνή της κάθε μέρα, γίνονται γι' αυτήν πηγή ευλογιών. Πλείστα όσα θαύματα προσφέρει ζωντανός ακόμη σε πονεμένους  κι αναξιοπαθούντας. Γιατί, όπως «ου δύναται πόλις κρυβήναι επάνω όρους κειμένη», έτσι και  του  Αγίου μας η ζωή  πολύ γρήγορα είχε γίνει αντιληπτή  από  όσους  κατοικούσαν  στα  γύρω  χωριά. Και  το  αποτέλεσμα; Καθημερινά πλήθη  πιστών έτρεχαν στη σπηλιά του και σαν διψασμένα ελάφια του ζητούσαν λόγια Θεού. Κι αυτός με την πνευματική πείρα που διέθετε, τους δίδασκε και τους παρηγορούσε. Τους δίδασκε, πάντα με ταπεινοφροσύνη και αγάπη πατρική  «τα  καλά  και  ωφέλιμα  τοις  ανθρώποις» (Τίτ. γ’ 8).

Όλη αυτή  η εργασία του  θεοφόρου  ασκητή  δεν  ήταν  τίποτε  άλλο  παρά  μία ευλαβική προσφορά για τη δόξα του Θεού. Κανένας δεν μπορούσε να του  προσάψει  οποιανδήποτε μομφή, πως ζητούσε «την ιδὶαν  δόξαν» (Ἰωάν. ζ’ 18). Για  τούτο  κι  «ο  ερευνών  νεφρούς  και καρδίας» (Απόκ. 6, 29) τον  ετίμησε  με  θεία  δόξα.

Τον ετίμησε με ιδιαίτερες δωρεές και  χαρίσματα. Του  έδωσε  πλούσια  το χάρισμα της θεραπείας. Πολλά θαύματα και ιατρείες επενεργούσε καθημερινά. Θεραπείες δαιμονισμένων, λεπρών, καρκινοπαθών, παθήσεων ματιών κι ένα σωρό άλλων ασθενειών. Σε μία περίοδο τρομερής  ανομβρίας  με  την  θερμή προσευχή του σαν τον Προφήτη Ηλία άνοιξε τους καταρράκτες του ουρανού και κατέβασε βροχές ευεργετικές, που δρόσισαν όχι μονάχα ανθρώπους και  ζώα, αλλά  και πότισαν την  διψασμένη  γη. Στο  πρόσωπό  του έβρισκαν οι δυστυχισμένοι  την  παρρησία, οι  άρρωστοι  την  θεραπεία  κι οι πονεμένοι την παρηγοριά. Αυτά  όσο  καιρό  ζούσε. Μα  κι  όταν  σε  βαθιά γηρατειά  παρέδωκε  την  αγία ψυχή του στον Κύριο, και  πάλι  η  αγάπη του Θεού  του  χάρισε «δόξαν και  τιμήν  και  αφθαρσίαν». Θριαμβευτής μπήκε  ο  φλογερός  ασκητής  «εις  την  δόξαν  του  Θεού» (Β’ Κορινθ. δ’ 15). Κι από  εκεί  συνεχίζει  τα ευεργετικά  θαύματά  του  σε  όλους εκείνους που με συντριβή ψυχής και ειλικρινή μετάνοια εκζητούν τη μεσιτεία  του.

Δυστυχώς  το  σπήλαιο  του  Αγίου  είναι  ακαθόριστο  σήμερα. Ο  χρόνος το  έχει  εξαφανίσει  και  ο χώρος  έχει  καταχωσθεί. Έξω  όμως  από  το χωριό  και  στο  Ν.Α. άκρον του κοιμητηρίου βλέπει κανείς ένα ερειπωμένο εκκλησάκι, που έκτισε ο ίδιος ο Άγιος με τα χέρια του. Η μικρή  αυτή  Βυζαντινή εκκλησούλα είναι μονόκλιτος και με στέγη καμαρωτή, στενόμακρη 10.80μ. επί 3.60μ. Δυστυχώς  εδώ  και  λίγα  χρόνια έπαψε και  να λειτουργείται. Γύρω από την εκκλησούλα υπάρχουν θεμέλια  κελλιών, που  μαρτυρούν  ότι  κάποτε  εκεί  ήταν  κτισμένη  και Ιερά  Μονή  προς  τιμή  του  ἁγίου  Ονησιφόρου.

Οι περιπέτειες του μαρτυρικού νησιού της Κύπρου  έγιναν αιτία  πολλοί πνευματικοί  θησαυροί μας  να χαθούν. Αυτό έγινε και με το θαυματουργό  λείψανο  του  Αγίου. Για πολλά  χρόνια  βρισκόταν  στο χωριό  και  φυλασσόταν σε μία λάρνακα. Από  καιρό  όμως  χάθηκε  και κανένας  δεν  ξέρει  τίποτε  γι' αυτό.

Νοερά  οι  προσκυνητές, που  επισκέπτονται  την  Αναρίτα  γονατίζουν εκεί   στην  εκκλησία  κι  επικαλούνται  τη  μεσιτεία  και  τη  βοήθειά του.

Τη  μεσιτεία του  άς  εκζητούμε  κι  εμείς.

Σήμερα μάλιστα, που η Κύπρος  περνά τις πιο δύσκολες ημέρες της τετραχιλιόχρονης ελληνοχριστινικής ζωής της, άς καταφεύγουμε με πίστη  στον  Άγιό  μας  κι  άς  του  ζητούμε  τον  φωτισμό  και  τη  βοήθειά του  στα  πολλαπλά  προβλήματά μας.

Επίσκεψη Θεού  ήταν η  ήττα του στόλου, που κυβερνούσε. Επίσκεψη θλιβερή. Την δέχτηκε, όπως  δεχόταν  και  τις  πλούσιες  ευεργεσίες, που  η  αγάπη  του  Θεού  του πρόσφερε. Την δέχτηκε με ευγνωμοσύνη  κι έδωκε  την  καρδιά του  στον  Κύριο. Πάλεψε  με «τον Άρχοντα του σκότους  του  αιώνος  τούτου» και νίκησε. Με το παράδειγμά του μας καλεί  κι  εμάς  να  τον  μιμηθούμε.

Άπειρες  οι  ευεργεσίες  του  Θεού, που  δοκιμάζουμε  όλοι μας. Στην πόρτα της  καρδιάς του  καθενός  μας  στέκει  ο  Κύριος και  μας λέγει: «Ιδού  έστηκα  επί  την  θύραν  και  κρούω. Εάν  τις  ακούση  της  φωνής  μου και  ανοίξει την θύραν, και εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ' αυτού και  αυτός μετ' εμού» (Αποκαλ. γ’ 20). Ο  συνετός  νέος  Ονησίφορος στην  πρόσκληση  του  Ιησού  ήκουσε  κι  έσπευσε  κι  άνοιξε  την  πόρτα της  καρδιάς  του  στον  τιμημένο  ξένο. Την  ευλογημένη  αυτή  πράξη  του φιλόθεου νέου, θα θελήσουμε κι εμείς να την αντιγράψουμε; Την απάντηση άς σπεύσει ο καθένας να τη δώσει ο ίδιος στον Κύριο. Το αποτέλεσμά μας είναι γνωστό. Η χαρά και η ειρήνη της ψυχής, που διψούμε όλοι μας, κι ο πόθος μας για εθνική δικαίωση δεν θα μείνει καυτός πόθος και γλυκύς οραματισμός, μα θα γίνει ζωντανή πραγματικότητα.

Διά  των πρεσβειών του  αγίου  Ονησιφόρου, Κύριε  Ιησού  Χριστέ, ελέησον και  σώσον  ημάς. Αμήν.

Ἀπολυτίκιο Ἦχος γ' Θείας πίστεως. 
Θείοις θαύμασι κατεπλουτίσθη, πάτερ ὅσιε Ὀνησίφορε, ἡ τῆς Πάφου Ἁγία Μητρόπολις- τὸν ἄσυλον θησαυρὸν ἡ Ἀναρίτις ἐκτήσατο, ἔχουσα τὴν λάρνακα τῶν ἁγίων λειψάνων σου· ἡ καὶ βρύει ἀεννάως ἰάσεις εἰς δόξαν Χριστοῦ τοῦ ἐν Τριάδι.