Σύναξις Υπεραγίας Θεοτόκου του «Άξιόν Εστιν» εν Αγίω Όρει

Η  ιερή εικόνα  της  Παναγίας  του  «ΆξιόνΕστιν» φυλάσσεται  στο  ναό  του Πρωτάτου  του  Αγίου  Όρους, στις  Καρυές.  Ο  ναός  αυτός  εκτίσθηκε  το  843 μ.Χ., εμεγάλωσε από τον Όσιο Αθανάσιο τον  Αθωνίτη  και αγιογραφήθηκε κατά τον 13^ο αιώνα μ.Χ. από τον περίφημο αγιογράφο Εμμανουήλ Πανσέληνο.

Σύμφωνα με την παράδοση, κάποιος μοναχός,  ο  οποίος  εζούσε κοντά  στις Καρυές με έναν νεαρό υποτακτικό, έφυγε ένα βράδυ από το κελί, διότι έπρεπε  να  πάει  στην εκκλησία του Πρωτάτου,  για  να  συμμετάσχει σε  μια αγρυπνία.  Όταν  ενύχτωσε, ο δόκιμος,  που  έμεινε  μόνος,  άκουσε  αργά  τοβράδυ να κτυπούν την πόρτα και ανοίγοντάς την είδε  ένα  γέροντα  μοναχό, που εζητούσε φιλοξενία. Τα μεσάνυχτα ογέροντας  και  ο  δόκιμος  άρχισαν να ψάλλουν μαζί  τηνΑκολουθία.  Μόλις  έφθασε  η  ώρα  να  ψάλλουν «Την Τιμιωτέραν», ο γέροντας πρόλαβε το δόκιμο στο ψάλσιμό του λέγοντας  το «Άξιονεστινμακαρίζειν Σε τηνΘεοτόκον, την αειμακάριστον καιπαναμώμητον και Μητέρα του  Θεού  ημών».  Ο  νεαρός  δόκιμος  άκουσε  τον ύμνοαυτό για πρώτη φορά. Γι’ αυτό  είπε στο  γέροντα  να  του  γράψει  αυτά τα λόγια, για να  υμνεί  την  Παναγία.  Ο γέροντας  εδέχθηκε  και  έγραψε  τον ύμνο  επάνω  σε μία πέτρα,  που  έγινε μαλακή  σαν  κερί,  και  είπε  στο  νεαρό δόκιμο: «Από εδώ και πέρα  έτσι  εσείς και όλοι οι  Ορθόδοξοι  να  ψάλετε  αυτόν τον ύμνο». Ο γέροντας μοναχός, αφού είπε πως τον έλεγαν Γαβριήλ, εξαφανίσθηκε.

Μόλις  επέστρεψε  ο  γέροντας  μοναχός,  ο  δόκιμος  του έδειξε  την  πέτρα  και έψαλε τον ύμνο που είχε ακούσει. Ο γέροντας με τη διάκρισή του διεπίστωσε  αμέσως  το  θαυματουργικόγεγονός  και  έτρεξε  να  μεταφέρει  το θαυμαστό  αντικείμενο  στους  γέροντες  τουγειτονικού  μοναστηριού.  Έτσι διαδόθηκε  ότι  ο  μυστηριώδης  επισκέπτης  ήταν  ο  Αρχάγγελος  Γαβριήλ, ο οποίος είχε κατέβει από τον ουρανό, για να διδάξει ένα νέο ύμνο  προς  τιμήν της  ΥπεραγίαςΘεοτόκου.

Η χαραγμένη πέτρα από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ απεστάλη στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ΝικόλαοΧρυσοβέργη  (984 – 996 μ.Χ.), ο οποίος ενέκρινε την εισαγωγή του αγγελικού αὐτού ύμνου  στο  λειτουργικό βίο  της  Εκκλησίας.

Ο  Άγιος  Νικόδημος ο Αγιορείτης  αναφέρει ότι  το  γεγονός  αυτό  είναι  πολύ παλαιό  και  τούτο  μαρτυρείται  από  τα Μηναία της  Εκκλησίας, όπου  στις  11 Ιουνίου αναγράφεται: «Τη αυτή ημέρᾳ, η  Σύναξις  του  Αρχαγγέλου  Γαβριήλ εν τω Άδειν». Το γεγονός αυτό συνέβη το982 μ.Χ.
Η  ιερή  εικόνα  της Θεομήτορος  είναι  τύπου  Ελεούσης  ήΓλυκοφιλούσηςκαι κρατά  στα  δεξιά  της  τον  ΙησούΧριστό.

Απολυτίκιον. Ήχος  δ’. Ταχύπροκατάλαβε.

Πατέρων αθροίσθητε, πάσα του Άθω πληθύς, πιστώςεορτάζοντες, σήμερον  χαίροντες,  και  φαιδρώς  αλαλάζοντες, πάντες εν ευφροσύνῃ· τουΘεού  γαρ  η  Μήτηρ,  νυν΄ παρά  του  Αγγέλου, παραδόξως  υμνείται·  διο  ως Θεοτόκον  αεί, ταύτηνδοξάζομεν.

Έτερον Απολυτίκιον. Ήχος α’. Της ερήμου πολίτης.       
Τη  σεπτή  σου  Εικόνι  Γαβριήλ  ο  Αρχάγγελος,καταπτάς  εν σχήματι  ξένω, την  ωδήν  σοι  ανέμελψεν,  Άξιόνεστιν  ως  αληθώς, την μόνην μακαρίζειν  σε Αγνή, ως Μητέρα του των όλων Δημιουργού, και σώζουσαν τους κράζοντας· δόξα τοις  θαυμασίοις σου  Αγνή, δόξα τοιςμεγαλείοις  σου,  δόξα τη  προς  ημάς σου προνοίᾳ  Άχραντε.

Κοντάκιον. Ήχος  δ’. Επεφάνης σήμερον.

Εορτάζει σήμερον άπας ο Άθως, ότι ύμνοιςδέδεκται, υπό  Αγγέλου θαυμαστώς, σου της Αγνής Θεομήτορος, ήν πάσα κτίσις γεραίρει δοξάζουσα.

Έτερον Κοντάκιον. Ήχος πλ. δ’. Τη υπερμάχω.     
Ως  επιστάς  απ’  ουρανού  εν  ξένωσχήματι

Ο  Γαβριήλ  τονΜοναστήνεμυσταγώγησε

Μακαρίζει  και   υμνείν  σε  αξίως Κόρη.

Αλλ’  ημείς  τούτου  την  μνείανεορτάζοντες

Την πολλήν σου προς ημάς υμνούμενπρόνοιαν       
Και βοώμέν σοι, χαίρε    Άθω  η  έφορος.

Μεγαλυνάριον.
Άξιονυμνείν σε δια παντός, την Θεού Μητέρα, και προστάτιν των  γηγενών, παρά του Αγγέλου, Παρθένε διδαχθέντες, υμνούμεν καθ’ εκάστην, τα μεγαλείά σου.