Ὁ Ἅγιος Μαρτίνος πάπας Ρώμης

Ο  Άγιος  Μαρτίνος,  Επίσκοπος  Ρώμης,  γεννήθηκε  στο  Τόδι  της  Ομβρικής της  Κεντρικής Ιταλίας. Ανήλθε  στον  επισκοπικό  θρόνο  της  Ρώμης  σε  μία εποχή, κατά την οποία την Εκκλησία τάρασσε η αίρεση  των  Μονοθελητών. Η  Εκκλησία  της  Κωνσταντινουπόλεως  είχε τότε  εμπλακεί  στην  αίρεση αυτή. Ο Άγιος Μαρτίνος συγκάλεσε Σύνοδο στο ναό του Σωτήρος Λατερανού,  το  έτος  649 μ.Χ.,  η  οποία  καταδίκασε  τον  Μονοθελητισμό,  ο  δε Όρος αυτής ήταν επέκταση της διδασκαλίας της Δ’ Οικουμενικής   Συνόδου. Η  Σύνοδος ψήφισε επίσης, και είκοσι αναθεματισμούς κατά  των  αιρετικών και των αρχηγών τους, ενώ καταδίκασε εκτός των άλλων τους  μονοθελητές Πατριάρχες  της  Κωνσταντινουπόλεως  Σέργιο  και  Πύρρο,  συνεργάτες  του Ηρακλείου και τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως  Παύλο Β’.  Σημαντικό ρόλο στις διεργασίες της Συνόδου διαδραμάτισε και ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής.

Ο  Άγιος  Μαρτίνος  ανέπτυξε  μεγάλη δραστηριότητα για την  εφαρμογή  των αποφάσεων  της  Συνόδου  αυτής  στη  Δύση  και  Ανατολή.  Είχε  διατελέσει παπικός  αποκρισάριος  στην  Κωνσταντινούπολη  και  δεν ήταν πρόσωπο ευχάριστο  στον  αυτοκράτορα  Κώνσταντα  Β’  (641 – 668 μ.Χ.),  ο  οποίος  ήταν ομόφρονας με τους αιρετικούς και διέταξε τον έξαρχο της  Ιταλίας  Ολύμπιο να μεταβεί στη Ρώμη και να φέρει αιχμάλωτο τον Άγιο στην Κωνσταντινούπολη. Η  διαταγή όμως έμεινε ανεκτέλεστη, διότι ο  Ολύμπιος  επαναστάτησε  κατά  του  αυτοκράτορα  και  μετά  από δύο  έτη σκοτώθηκε  στη  Σικελία,  μαχόμενος  ενάντια  στους Άραβες, το  έτος  652  μ.Χ.
Ο  νέος  βυζαντινός  διοικητής  της  Ιταλίας  Θεόδωρος, συνέλαβε τελικά  το έτος  653  μ.Χ. τον  Άγιο Μαρτίνο  και  απέστειλε  αυτόν,  ασθενή  και  κλινήρη, στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί δικάσθηκε υπό της συγκλήτου ως συνωμότης, καθαιρέθηκε σε τελετή, κατά την οποία  διέρρηξαν  τα  ιερατικά του  άμφια,  και  εξορίσθηκε  στη  Χερσώνα  της  Κριμαίας,  όπου  και  πέθανε  το έτος  655  μ.Χ.

Απολυτίκιον. Ήχος γ’. Θείας πίστεως.          
Θείοις  δόγμασι,  της  ευσέβειας,  υπεστήριξας, την  Εκκλησίαν, ω Μαρτίνε Ιεράρχα θεόσοφε· τον γαρ Χριστόν διπλούν όντα ταις φύσεσιν, ομολογήσας την πλάνην κατῄσχυνας. Πάτερ Όσιε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε,  δωρήσασθαι  ημίν  το  μέγα   έλεος.

Κοντάκιον.  Ήχος  πλ. δ’.  Τη  υπερμάχω.

Ως  Ιεράρχης  των  αρρήτων  και  διδάσκαλος

Θεολογίας  αληθούς  εκφάντωρ  πέφηνας

Και  ανέβλυσας  Μαρτίνε  δογμάτων  ρείθρα·

Τον  Χριστόν  γαρ  εν  δυσί  τελείαις  φύσεσι

Και θελήσεσι πανσόφως εδογμάτισας
Τοις  βοώσί  σοι,  χαίροις  Πάτερ  πανόλβιε.

Μεγαλυνάριον.
Λόγω και σοφία πνευματική, Μαρτίνε εμπρέπων, καθαιρείς  Μονοφυσιτών, την αίρεσιν Πάτερ, και διωγμούς υπέστης, ως φύλαξ αληθείας, ακαταμάχητος.