Ο Άγιος Μητροφάνης Α’ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Ο  Άγιος Μητροφάνης ήταν υιός του αδελφού του  αυτοκράτορος  Πρόβου  Δομετίου  (276 – 282 μ.Χ.) και ήκμασε κατά τους χρόνους του Κωνσταντίνου του Μεγάλου (306 – 337  μ.Χ.). Προσήλθε  στο  Χριστιανισμό  και  επατριάρχευσε  κατά  τα  έτη  306 – 314 μ.Χ.  Όταν  ο Μέγας Κωνσταντίνος κατέστησε την Κωνσταντινούπολη  πρωτεύουσα  του  Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους, ο Άγιος ήταν επίσκοπος αυτής. Επί της αρχιερατείας του, η Εκκλησία, δια του Μεγάλου Κωνσταντίνου, καθησύχασε από  τους  διωγμούς  και  έτυχε πάσης προστασίας. Επί των ημερών του εθεμελιώθησαν, επίσης, πολλές μεγάλες οικοδομές της πρωτεύουσας, μεταξύ των οποίων και οι περίφημοι ναοί της Αγίας Σοφίας  και  της  Αγίας  Ειρήνης. Κατά  την  Α’ Οικουμενική Σύνοδο, που  συνήλθε  στη Νίκαια, το 325 μ.Χ., δεν εμπόρεσε να παραστεί αυτοπροσώπως, λόγω γήρατος, απέστειλε όμως σε αυτή τον πρωτοπρεσβύτερο και μετέπειτα διάδοχό του Άγιο Αλέξανδρο († 30 Αυγούστου), άνδρα αναγνωρισμένο για τις αρετές και τον ένθερμο Χριστιανικό  ζήλό του.

Ο Άγιος Μητροφάνης έζησε εκατόν δεκαεπτά έτη και εκοιμήθηκε με ειρήνη  περί  το  325 μ.Χ., εκηδεύθηκε δε υπό του επιστρέφοντος από τη Σύνοδο  της Νικαίας  Επισκόπου Νισίβιδος  της  Μεσοποταμίας  Ιακώβου.  Ο  Μέγας  Κωνσταντίνος,  τιμών τη  μνήμη  του Αγίου Μητροφάνους, ανήγειρε προς τιμήν του ναό, στον οποίο μετακόμισε τα ιερά λείψανα αυτού.           
Η Σύναξη του Αγίου Μητροφάνους ετελείτο  στη  Μεγάλη  Εκκλησία  και  στο  σεβάσμιο ναό αυτού κοντά στο ναό  της  Μεγάλης  Εκκλησίας  ανερχομένης  της  Λιτής  στο  Φόρο.

Απολυτίκιον. Ήχος πλ. α’. Τον συνάναρχον Λόγον.       
Αρετών ταις ακτίσι καταλαμπόμενος, Πατριαρχών ανεδείχθης γέρας και θεία κρηπίς, ως Χριστού μυσταγωγός, Πάτερ Μητροφάνες, από δε θρόνου υψηλού, τη  Εκκλησία δαδουχείς, το φέγγος της ευσεβείας. Και νυν απαύστως  δυσώπει,  ελεηθήναι  τας  ψυχάς ημών.

Κοντάκιον. Ήχος β’. Τα άνω ζητών.  
Την πίστιν Χριστού, τρανώς συ εδογμάτισας, και ταύτην τηρών, εις πλήθος  όντως ηύξησας, το πιστόν σου ποιμνίον· συν  Αγγέλοις  όθεν Μητροφάνες, συναγάλλη  νυν,  και Χριστώ  πρεσβεύεις, υπέρ  πάντων  ημών.

Μεγαλυνάριον.
Χαίροις των Πατέρων η καλλονή· χαίροις των Οσίων, κανών θείος εν αρετή· χαίροις Εκκλησίας,  ωράϊσμα  και  κλέος,  βάθρον  Πατριαρχείας, Πάτερ    Μητροφάνες.