Ο Όσιος Ρωμανός ο Μελῳδός

Οι  πληροφορίες  για  τον  βίο  του  Οσίου  Ρωμανού  δυστυχώς  είναι  λίγες.

Έζησε,  κατά  μία  εκδοχή  τον  8^ο  αιώνα  επί  του  βασιλέως  Αναστασίου  του  Β’. Αρχικά  είχε χρηματίσει διάκονος στην εκκλησία της Βηρυτού. Κατόπιν μετέβη  στην Κωνσταντινούπολη  και  έμεινε στα κελιά του Ναού  της Θεοτόκου. Ο  Ρωμανός  είχε μέτρια  παιδεία  και  το  ποιητικό  ταλέντο  του  ήταν  ακόμα  άγνωστο.  Διεκατέχετο όμως  από  μία  βαθιά πίστη στην σεπτή μνήμη της Παναγίας της Παρθένου και τακτικά παρακολουθούσε στον Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών τις κατανυκτικές ολονυκτίες.

Σε  μία  τέτοια,  στην  γιορτή  των  Χριστουγέννων  που παραβρέθηκε, η  ψυχή  του γέμισε με κατάνυξη και  όταν γύρισε στο κελί του είδε όνειρο την Παναγία να του προσφέρει  ένα  βιβλίο  και  να του  λέει  να  το  καταφάει. Ο  Ρωμανός  από  την επίδραση  του ονείρου συνέθεσε για την γέννηση του Χριστού το τροπάριο  «Η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει».  
Από  την  στιγμή  αυτή  η  ποιητική  επιφοίτηση  του  Οσίου  Ρωμανού  έμεινε  άσβεστη και  αναδείχτηκε  ο  εξωχότερος  και  μεγαλύτερος  μελῳδός  της  Εκκλησίας  μας.

Απολυτίκιον. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ως σάλπιγξ θεόληπτος, των ουρανίων ωδών, ενθέως εφαίδρυνας, την Εκκλησίαν Χριστού,  τοις θείοις σου άσμασι· συ γαρ της Θεοτόκου, εμπνευσθείς τη ελλάμψει, ένθεος  υμνηπόλος,  εγνωρίσθης  εν  κόσμω·  διο  σε  πόθω  τιμώμεν,  Ρωμανέ  Όσιε.

Κοντάκιον. Ήχος  πλ. δ’. Τη  υπερμάχω.

Ώσπερ  κιθάραν  της  σοφίας  παναρμόνιον

Και  υποφήτην  θεοπνεύστων  αναβάσεων

Ευφημούμεν  Ρωμανέ  σε  ασμάτων ύμνοις.

Αλλ’  ως  φόρμιγξ  δωρεών  των υπέρ  έννοιαν

Προς εγρήγορσιν ημάς θείαν διέγειρον          
Τους  βοώντάς  σοι,  χαίροις  Πάτερ  Θεόληπτε.

Μεγαλυνάριον.
Άνωθεν το δώρον απειληφώς, εκ της Θεοτόκου, παμμακάριστε Ρωμανέ, ύμνησας πανσόφως, τα θεία μεγαλεία, κενώσεως του Λόγου,  ως  έμπνουν  όργανον.