Οι Άγιοι Άρχιππος, Φιλήμων και Απφίας οι Απόστολοι

Και οι τρεις Άγιοι Απόστολοι Απφίας ή Απφίων, Άρχιππος και Φιλήμων συναριθμούνται  μεταξύ  των  Αγίων  Εβδομήκοντα  Αποστόλων,  των  οποίων η Σύναξη εορτάζει  η  Εκκλησία  στις  4  Ιανουαρίου.

Περί της Αγίας Απφίας αναφέρει ο Απόστολος Παύλος  στην  προς  Φιλήμονα  επιστολή: «και Απφία τη αγαπητή». Συνεμαρτύρησε μετά  των  Αποστόλων  Φιλήμονος,  Αρχίππου και Ονισήμου επί αυτοκράτορα Νέρωνος (54 – 68 μ.Χ.) και φέρεται ως σύζυγος του Αποστόλου  Φιλήμονος.

Ο Απόστολος Άρχιππος, ήταν μαθητής του Αποστόλου Παύλου εις Κολοσσάς. Τελειώθηκε  μαρτυρικά  επί  Νέρωνος († 19 Φεβρουαρίου, 22 Νοεμβρίου). Ο  Απόστολος των Εθνών τον κατήχησε και τον βάπτισε Χριστιανό. Γρήγορα, όμως, λόγω της προθυμίας, του ζήλου και της ευσέβειάς του, αποδείχθηκε σε συστρατιώτη του Αποστόλου, ο οποίος τον αναφέρει στις προς Φιλήμονα και προς  Κολοσσαείς  επιστολές του. Αργότερα  συλλαμβάνεται  με  διαταγή  του  επάρχου  Ανδροκλέους  και  πιέζεται να αρνηθεί την πίστη του. Ο Άρχιππος όμως αρνείται και γι’ αυτό υποβάλλεται σε βασανιστήρια, τα οποία αντί να τον πτοούν, τον ενδυναμώνουν. Τέλος ο δια λιθοβολισμού  θάνατος, χάρισε στον  Απόστολο  Άρχιππο  το  στέφανο  της  δόξας.

Ο  Απόστολος  Φιλήμων,  Επίσκοπος Γάζης,  ήταν  μαθητής  του  Αποστόλου  Παύλου  και τελειώθηκε  μαρτυρικά  στις  Κολοσσές  επί  Νέρωνος († 19 Φεβρουαρίου, 22  Νοεμβρίου). Κατά τον ψευδό – Δωρόθεο ήταν  ένας  από τους  εβδομήκοντα  Αποστόλους  του  Κυρίου και ο παραλήπτης της επιστολής του Αποστόλου Παύλου προς Φιλήμονα. Κατά τις Αποστολικές Διαταγές (πV, 46) ο μαθητής αυτός του Κυρίου έγινε  Επίσκοπος  όχι  Γάζης αλλά των Κολοσσών.          
Ο ηγεμόνας Ανδροκλής  υπέβαλε  σε  διάφορα  φρικτά  βασανιστήρια  τους  Αποστόλους Φιλήμονα  και  Απφία.  Έτσι  και  οι  Άγιοι  αυτοί  Απόστολοι  ετελειώθησαν  και  έλαβαν  τους στέφανους  του  μαρτυρίου.

Απολυτίκιον. Ήχος δ’. Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ. 
Ως προσπελάσας ολική διαθέσει, τω των αρρήτων  μυητή  και  επόπτῃ,  των  Αποστόλων σύσκηνος εδείχθης σοφέ· όθεν τον της πίστεως, θείον λόγον κηρύξας, έτεμες τοις τρόποις σου, τα φυτά της κακίας, και εναθλήσας  Άρχιππε  στερρώς,  δικαιοσύνης,  εδέξω τον  στέφανον.

Κοντάκιον. Ήχος δ’. Επεφάνης σήμερον.    
Ως αστέρα μέγαν σε η  Εκκλησία, κεκτημένη  Άρχιππε, ταις  των  θαυμάτων  σου  βολαίς, φωτιζομένη  κραυγάζει  σοι·  Σώσον  τους  πίστει,  τιμώντας  την  μνήμην  σου.

Μεγαλυνάριον.
Χαίροις Αποστόλων ο κοινωνός, και της αληθείας, φυτοκόμος ο ιερός· χαίροις Παρακλήτου,  το  έμψυχον  ταμείον,  Απόστολε  και  Μάρτυς,  του  Λόγου  Άρχιππε.