Ο Άγιος Θεόδωρος ο Νεομάρτυρας ο Βυζαντινός

Ο Άγιος Νεομάρτυς Θεόδωρος καταγόταν από το Νεοχώρι της Κωνσταντινουπόλεως. Γονείς του ήσαν ο Χατζή – Αναστάσιος και  η Σμαραγδού  και  αδελφοί του  ο  Αντώνιος  και  ο  Γεώργιος, αναγνώστης της  Μεγάλης Εκκλησίας  και  μετέπειτα  Μητροπολίτης  Αδριανουπόλεως με  το  όνομα  Γρηγόριος (1830 – 1840).

Ο Θεόδωρος ήταν ζωγράφος και εργαζόταν στα ανάκτορα. Οι Τούρκοι προσπάθησαν να τον προσελκύσουν στην μουσουλμανική θρησκεία  και το πέτυχαν. Ο Άγιος όμως ανένηψε και μετανόησε γι’ αυτό. Έτσι κατέφυγε  στη  Χίο  και  έμεινε κοντά σε ένα Πνευματικό  Πατέρα, τον Άγιο  Μακάριο  το  Νοταρά († 17 Απριλίου). Εκεί  καθημερινά  μελετούσε τα  μαρτύρια  των  Αγίων και βιβλία ψυχωφελή  και  κατανυκτικά. Από μέρα  σε μέρα αυξανόταν σε αυτόν η κατάνυξη και ο πόθος του μαρτυρίου. Έτσι έφθασε στη Μυτιλήνη, όπου ενώπιον των αρχών ομολόγησε την πίστη του στον Χριστό  και  αποκήρυξε  την  μωαμεθανική θρησκεία. Ο Άγιος Θεόδωρος συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και πάσχει τους  βασανισμούς, τους  δαρμούς, τους  λακτισμούς και άλλα απάνθρωπα  μαρτύρια. Του  έδεσαν τα πόδια σε ξύλο  και  του πέρασαν στο  λαιμό βαριά αλυσίδα. Του  τύλιξαν το κεφάλι με ένα σχοινί  και  του έβαλαν  στους  κροτάφους  δύο  κομμάτια από  τούβλο. Έπειτα με ένα ξύλο  έστριβαν  το σχοινί  και  έσφιγγαν  την  κεφαλή του τόσο πολύ, μέχρι  που  βγήκαν  οι  βολβοί  των  οφθαλμών του έξω από  τον τόπο τους. Ο δε του Χριστού στρατιώτης έλεγε: «Χριστιανός, Χριστιανός, Χριστιανός  είμαι».

Το πρωὶ του Σαββάτου ο Άγιος ζήτησε από έναν Χριστιανό υπηρέτη καλαμάρι και  έγραψε προς τον Επίσκοπο, για να του στείλει τη  Θεία Κοινωνία. Αφού  μετέλαβε των Αχράντων Μυστηρίων οδηγήθηκε στον τόπο  της  εκτελέσεως, στον  οποίο  έτρεχε με πολύ προθυμία. Εκεί  υπέστη τον δια αγχόνης θάνατο το έτος 1795.    
Μετά τρεις  ημέρες οι Χριστιανοί πήραν άδεια και  παρέλαβαν το ιερό λείψανο  αυτού  και το ενταφίασαν στο νότιο μέρος του ναού της Παναγίας της Χρυσομαλλούσας. Το έτος 1798 το ιερό λείψανο του Μάρτυρος ανακομίσθηκε και μεταφέρθηκε στην κρύπτη του Μητροπολιτικού  ναού  της  Μυτιλήνης.