Οι Άγιοι Άρχιππος, Φιλήμων και Απφίας οι Απόστολοι

Και  οι  τρεις  Άγιοι  Απόστολοι  Απφίας  ή  Απφίων, Άρχιππος  και Φιλήμων συναριθμούνται  μεταξύ  των  Αγίων  Εβδομήκοντα  Αποστόλων, των οποίων η Σύναξη εορτάζει η Εκκλησία  στις 4 Ιανουαρίου.

Περί  της Αγίας Απφίας αναφέρει ο Απόστολος Παύλος στην προς Φιλήμονα  επιστολή: «και  Απφίᾳ  τη  αγαπητή». Συνεμαρτύρησε  μετά των Αποστόλων Φιλήμονος, Αρχίππου  και  Ονισήμου επί  αυτοκράτορα Νέρωνος (54 – 68 μ.Χ.) και  φέρεται  ως σύζυγος του Αποστόλου Φιλήμονος.

Ο  Απόστολος Άρχιππος, ήταν μαθητής του Αποστόλου Παύλου εις Κολοσσάς. Τελειώθηκε μαρτυρικά επί  Νέρωνος († 19 Φεβρουαρίου, 22 Νοεμβρίου). Ο Απόστολος των Εθνών τον κατήχησε και  τον βάπτισε Χριστιανό. Γρήγορα, όμως, λόγω της προθυμίας, του ζήλου και της ευσέβειάς του, αποδείχθηκε  σε  συστρατιώτη  του  Αποστόλου, ο  οποίος τον αναφέρει στις προς Φιλήμονα  και  προς  Κολοσσαείς  επιστολές  του. Αργότερα συλλαμβάνεται με διαταγή του επάρχου Ανδροκλέους και πιέζεται να αρνηθεί την πίστη του. Ο  Άρχιππος  όμως αρνείται  και  γι’ αυτό  υποβάλλεται  σε  βασανιστήρια, τα οποία  αντί να τον πτοούν, τον ενδυναμώνουν. Τέλος ο δια λιθοβολισμού θάνατος, χάρισε στον Απόστολο  Άρχιππο  το  στέφανο  της  δόξας.

Ο  Απόστολος Φιλήμων, Επίσκοπος  Γάζης, ήταν  μαθητής  του Αποστόλου Παύλου και τελειώθηκε μαρτυρικά στις Κολοσσές επί Νέρωνος († 19 Φεβρουαρίου, 22 Νοεμβρίου). Κατά  τον  ψευδο – Δωρόθεο ήταν ένας από τους εβδομήκοντα Αποστόλους του Κυρίου και ο παραλήπτης  της επιστολής του Αποστόλου Παύλου προς Φιλήμονα. Κατά τις Αποστολικές Διαταγές (πV, 46) ο μαθητής αυτός του Κυρίου έγινε Επίσκοπος όχι Γάζης αλλά των Κολοσσών. 
Ο  ηγεμόνας  Ανδροκλής υπέβαλε  σε  διάφορα  φρικτά  βασανιστήρια τους  Αποστόλους Φιλήμονα και Απφία.  Έτσι και  οι Άγιοι αυτοί Απόστολοι  ετελειώθησαν  και  έλαβαν  τους  στέφανους  του  μαρτυρίου.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς προσπελάσας ὁλικῇ διαθέσει, τῷ τῶν ἀρρήτων μυητῇ καὶ ἐπόπτῃ, τῶν Ἀποστόλων σύσκηνος ἐδείχθης σοφέ· ὅθεν τὸν τῆς πίστεως, θεῖον λόγον κηρύξας, ἔτεμες τοῖς τρόποις σου, τὰ φυτὰ τῆς κακίας, καὶ ἐναθλήσας Ἄρχιππε στερρῶς, δικαιοσύνης, ἐδέξω τὸν στέφανον.

Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.   
Ὡς ἀστέρα μέγαν σε ἡ Ἐκκλησία, κεκτημένη Ἄρχιππε, ταῖς τῶν θαυμάτων σου βολαῖς, φωτιζομένη κραυγάζει σοι· Σῶσον τοὺς πίστει, τιμῶντας τὴν μνήμην σου.

Μεγαλυνάριον.
Χαίροις Ἀποστόλων ὁ κοινωνός, καὶ τῆς ἀληθείας, φυτοκόμος ὁ ἱερός· χαίροις Παρακλήτου, τὸ ἔμψυχον ταμεῖον, Ἀπόστολε καὶ Μάρτυς, τοῦ Λόγου Ἄρχιππε.