Η Οσία Φωτεινη ή Φώτου η Κυπρία

Eκείνο  ποὺ  πραγματικά  αναδεικνύει  τον  άνθρωπο  και  τον  εξυψώνει και  σε τούτη τη ζωή μα και στην αιωνιότητα, δεν είναι η υψηλή καταγωγή, ούτε τα γράμματα, ούτε τα πλούτη, αλλά  η πίστη η Χριστιανική κι  η  αρετή.

Απόδειξη  τρανή  της  αλήθειας  αυτής  είναι  και  η  Αγία Φωτεινή  η Κυπρία, η γνωστή σε  όλο το νησί με το όνομα Αγία Φώτου η θαυματουργός.

Πότε έζησε ακριβώς η Οσία και ποιά ήταν η καταγωγή της, δεν γνωρίζουμε.

Η παράδοσή μας  λέει  πως  γεννήθηκε  στο  Ριζοκάρπασο  από  απλοϊκούς, αλλά  ευλαβείς γονείς. Από  μικρούλα  η  Φωτού  ξεχώριζε  από  τις συνομήλικές της για την καλοσύνη της, το φέρσιμό της, την προθυμία της να εξυπηρετήσει τους άλλους, την αρετή της. Τα μεγάλα της φωτεινά μάτια καθρέφτιζαν τον πλούτο της καρδιάς της και σκόρπιζαν παντού την  εμπιστοσύνη, την  χαρά. Στο  σχολείο  του  χωρίου της  έμαθε  η  Φωτού  τα  πρώτα  γράμματα. Σαν  έμαθε  να  διαβάζει πήρε κι άρχισε να αποστηθίζει διάφορους ψαλμούς και ύμνους της Εκκλησίας μας. Κάθε Κυριακή και  γιορτή  σαν  άκουγε το  σήμαντρο  να χτυπά  η  αγνή  ψυχή  της  σκιρτούσε  από  χαρά  κι  έσπευδε  πρώτη  αυτή μαζί  με  τους  ευσεβείς  γονείς  της  να  πάνε στην  εκκλησία! Εκεί, ακίνητη  σαν κολώνα  δωρική  παρακολουθούσε  μ’ ευλάβεια  και προσοχή τις διάφορες τελετές και τη Θεία και Ιερή μυσταγωγία. Και δοξολογούσε  τον  Θεό  με  την  καρδιά  της.

Πόση ευλογημένη στ’ αλήθεια είναι η οικογένεια, όταν μέσα σ’ αυτήν κατοικεί ο Χριστός και όταν το άγιο θέλημά του κατευθύνει και τις σκέψεις  και  τα  λόγια  και  τις  πράξεις  των  μελών  της!

Τέτοια ευτυχισμένη  κι ευλογημένη οικογένεια  ήταν  η  οικογένεια της Φωτούς. Με την ομόνοια, την αγάπη, την ανοχή, την ειρήνη περνούσε κάθε  μέρα  η  ζωή. Κι  όταν  έπεφτε  το  δειλινό  και  το  σούρουπο  άρχιζε ν’ απλώνεται στη γη, γονείς και κορούλα μαζευόντουσαν σε κάποια γωνιά, και  απ' την  καρδιά  ανέπεμπαν θερμή  προσευχή  μπροστά  στις εικόνες  κάποιων  αγίων μορφών, που το ιλαρό φως  ενός  καντηλιού φώτιζε  απαλά.

Σαν διάβηκαν τα παιδικά χρόνια κι η Φωτού μπήκε στην εφηβεία η μανούλα  της  δειλά – δειλά  ἀρχισε  στην  κοροῦλα  της  να  μιλά  για γάμο και  οικογένεια. Η αγνή παρθένα στην αρχή κοκκίνιζε και δεν έβγαζε μιλιά. Κάποια μέρα όμως  τόλμησε  να  μιλήσει  κι  είπε  λίγα λόγια  και  απλά.

- Μανούλα! Γιατί  μου  μιλάς  για  γάμο;  Εγώ  έχω  ήδη  βρεί  τον  καλό μου. Όμοιός  του  δεν  είναι   άλλος  στὸν  κόσμο  κανείς...

Η καλή μάνα τρόμαξε. Η καρδιά της πήγε να σπάσει. Για μία στιγμή νόμισε πως η κόρη της με κάποιο είχε συνδεθεί κι ετοιμάστηκε να τη μαλώσει. Κι  η  κόρη  που  κατάλαβε τους φόβους της έσπευσε να εξηγήσει.

- Μανούλα! Μη φοβάσαι. Η κόρη σας δεν πρόκειται ποτές να σας ντροπιάσει. Προσεύχου μονάχα νὰ μὲ κρατάει ὁ Θεὸς στὸν δρόμο του. Ὁ καλός μου δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὸν Χριστό μου, τὸν Σωτῆρα καὶ Λυτρωτή μου...

Ἡ καλὴ μάνα στὰ λόγια τοῦτα δὲν θέλησε ν’ ἀπαντήσει.

«Ἔλα, τῆς εἶπε. Ὁ πατέρας περιμένει στὸ διπλανὸ χωράφι. Πάω νὰ τὸν βοηθήσω. Σὺ κάτσε στὸ σπίτι καὶ κοίταξε τὴν δουλειά σου».

Καὶ βγῆκε.

Ὅμως τῆς Φωτεινῆς τὰ λόγια τὴν εἶχαν κυριολεκτικὰ συνταράξει:

«Ἐγὼ βρῆκα τὸν καλό μου. Δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὸν Χριστό μου, τὸν Σωτῆρα καὶ Λυτρωτή μου».

Μιὰ νύχτα ἡ μητέρα τῆς ξύπνησε. Ἄδικα πάσχισε νὰ ξανακοιμηθεῖ. Χάθηκε ὁ ὕπνος της. Γι’ αὐτὸ σηκώθηκε καὶ πῆγε στὸ διπλανὸ δωμάτιο, ποὺ ἔμενε ἡ κόρη της κάτι νὰ πάρει. Τί εἶδε ὅμως ἐκεῖ; Ἀλοίμονο! Τὸ στρῶμα ἀδειανὸ κι ἀνέγγιχτο. Ἔλειπε ἡ Φωτού.

Ἡ καημένη ἡ μάνα τρομαγμένη ἔτρεξε καὶ ξύπνησε τὸν σύζυγό της. Καὶ μαζί του ἄρχισε νὰ ψάχνει στὸ σπίτι, στὸν δρόμο κι ἔξω ἀπ’ τὸ χωριὸ γιὰ νὰ βροῦν τὴν κοροῦλα τους. Τὰ χαράματα ἐκεῖ ποὺ μὲ τὰ μάτια ὁλοκόκκινα ἀπ’ τὸ κλάμα καὶ τὴν καρδιὰ σπασμένη ἀπ' τὸν φόβο γύριζαν στὸ σπίτι, κάτι βλέπουν. Τί; Τὴν κοροῦλα τους! Τὴ Φωτοὺ νὰ γυρίζει μονάχη!

- Κόρη μας! εἶπαν κι οἱ δυὸ μ’ ἕνα στόμα. Κόρη μας ἀγαπημένη! Ποῦ ἤσουνα; Ποῦ πέρασες τὴ νύχτα;

Κι ἡ κόρη μὲ γλυκύτητα καὶ στενοχώρια γιὰ τὴν ἀνησυχία καὶ τὸν φόβο ποὺ τοὺς πότισε, ἀπήντησε:

- Γονεῖς μου ἀγαπημένοι! Συγχωρέστε με πού σᾶς στενοχώρησα. Δὲν τὸ ἤθελα. Δὲν ἤμουνα σὲ κανένα κακὸ τόπο. Ἤμουνα στὸ ἀσκητήριό μου. Πῆγα ἐκεῖ ἀπὸ νωρὶς γιὰ ἀγρυπνία καὶ προσευχή. Μέρες τώρα κάθε βράδυ πηγαίνω ἐκεῖ καὶ μένω μὲ τὸν Νυμφίο μου Χριστό. Μένω καὶ προσεύχομαι γιὰ σᾶς, γιὰ τοὺς δικούς μας, τὴν πατρίδα μας, γιὰ μένα. Συνήθως ἐπιστρέφω πολὺ πρωί, ὅταν ἀκόμη κοιμᾶστε. Σήμερα ὅμως παρασύρθηκα στὴν προσευχὴ καὶ ξεχάστηκα. Ἔτσι ἄργησα. Συγχωρέστε με, εἶπε ξανά, πού σᾶς λύπησα καὶ σᾶς ἔκαμα ν’ ἀνησυχήσετε...

Καὶ τὰ μάτια της γιόμισαν δάκρυα.

Ἡ εἰλικρίνεια, ἡ ἀθῳότητα τῆς μορφῆς της, τὰ μάτια της τὰ δακρυσμένα καθησύχασαν τοὺς καλοὺς γονεῖς, ποὺ δὲν τόλμησαν νὰ τὴν μαλώσουν περισσότερο, οὔτε καὶ σκέφτηκαν νὰ τὴν περιορίσουν καὶ νὰ τῆς ἀνακόψουν τὴν ἱερὴ ἀπόφασή της νὰ ζήσει γιὰ τὸν Χριστό.

Τὴν ἄλλη μέρα οἱ γονεῖς τῆς Φωτούλας συνόδεψαν τὴν κόρη τους στὸ ἀσκητήριό της. Ἦταν μία σπηλιὰ ἔξω ἀπὸ τὸ χωριό, μὲ λίγο φῶς, ἀλλὰ καθαρή. Σ' αὐτὴν ἡ Ἁγία κάποια μέρα μὲ τὶς εὐχὲς τῶν γονιῶν της, κι ἀφοῦ ἀποχαιρέτησε τὶς φίλες της, κατέφυγε νὰ ζήσει, ὅπως ποθοῦσε τὴν ζωή της. Σὲ λίγο καιρὸ ὅμως τὸ ταπεινὸ καὶ φτωχικὸ κατάλυμά της ἔγινε τόπος πολυσύχναστος, τόπος ἐπισκέψεων καὶ προσκυνήματος, τόπος καταφυγῆς καὶ παρηγοριᾶς, μὰ καὶ διδασκαλίας καὶ καθοδηγήσεως τῶν κατοίκων ὅλων τῶν γύρω χωριῶν.

Στὸ σπήλαιο αὐτὸ ἡ ἁγνὴ καὶ ἡ ἡρωικὴ κόρη πέρασε ὅλη της τὴ ζωή. Μιὰ ζωὴ ἐγκαρτέρησης καὶ προσευχῆς, ζωὴ ἐγκράτειας καὶ ἀφιέρωσης ὁλοκληρωτικῆς στὸν Οὐράνιο Νυμφίο Χριστό.

Εἴπαμε τὴ ζωὴ αὐτὴ ἡρωική. Κι εἶναι στ’ ἀλήθεια ἡρωική. Γιατί ὁ βίος τοῦ πιστοῦ, μέσα στὴ μαρτυρία Ἰησοῦ Χριστοῦ «εἴτε διὰ ζωῆς εἴτε διὰ θανάτου», εἶναι μία πορεία ἔνδοξη πρὸς αἰώνιο τέρμα. Εἶναι ἀνάγκη ὁ πιστὸς κάθε ἥμερα νὰ δίνει τὴ μαρτυρία τῆς πίστεώς του. Ἕνας ἀγῶνας εἶναι τοῦτος καὶ μία μάχη γιὰ τὴν κατάκτηση τῆς τελειότητας. Τὸ τέλος δὲν εἶναι πάντα εἰρηνικὸ καὶ ἀνώδυνο. ὁ σκοπὸς ὅμως εἶναι πάντα ὁ ἴδιος, ἡ σωτηρία, ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ μέσα στὸ μυστήριο τῆς σωτηρίας μας. Καὶ τὸ μέσο καὶ κεῖνο εἶναι ἕνα, ἡ προσφορὰ τοῦ ἐαυτοῦ μας ὁλόκληρου σὲ μία θυσία ζωντανὴ κι εὐπρόσδεκτη στὸν Κύριο, «εἴτε διὰ ζωῆς εἴτε διὰ θανάτου». Ἐπισκόπου Διονυσίου Ψαριανοῦ, Μαρτυρία Ἰησοῦ Χρίστου, σελ. 252. Μὲ αἷμα καὶ μὲ δάκρυ «μεγαλυνθήσεται ἐν ἡμῖν ὁ Χριστός».

Ναί! μεγαλυνθήσεται ἐν ἡμῖν ὁ Χριστός. Αὐτὸ ἔγινε καὶ μὲ τὴν ἁγνὴ κόρη, τὴν Φωτού. Ἐδῶ ζωντανὴ τὴν δόξασε ὁ Κύριος.

Θαύματα πολλά, πολλὰ θαύματα ἔκαμε ἡ Ἁγία σὲ πονεμένους καὶ δυστυχισμένους, ὅταν ἀκόμη βρισκόταν στὴ ζωή. Ἐδῶ καὶ πεθαμένη τὴν τίμησε. Τὸ ἅγιο λείψανό της ποὺ τάφηκε κι εὑρέθηκε στὴ σπηλιὰ γύρω στὰ 1718 – 1732 μὲ τὴ σκαλιστὴ ἐπιγραφὴ ἀπὸ πάνω «Φωτεινὴ Παρθένος Νύμφη Χριστοῦ», ἐξακολουθεῖ καὶ σήμερα νὰ προσφέρει τὴ θεραπεία στοὺς ἀρρώστους, στοὺς τυφλοὺς τὸ φῶς, στοὺς πονεμένους τὸ ψυχικὸ ξεκούρασμα καὶ τὴ χαρά.

Τὸ ἀσκητήριο τῆς ἁγίας Φωτεινῆς ὑπάρχει καὶ σήμερα.

Βρίσκεται στὸ χωριὸ Ἅγιος Ἀνδρόνικος.

Σ’ αὐτὸ μπαίνει ἕνας ἀπὸ μία στενὴ εἴσοδο καὶ καταβαίνει ἀπὸ μία σκάλα φτιαγμένη ἀπὸ ἐγχώριες πέτρες καὶ ποὺ ἔχει 23 σκαλοπάτια. Τὸ σπήλαιο μοιάζει μὲ κατακόμβη, σὰν κι ἐκεῖνες ποὺ χρησιμοποιοῦσαν οἱ πρῶτοι χριστιανοί. Στὸ βάθος τοῦ σπηλαίου εἶναι τὸ ἁγίασμα. Ἀπὸ τὸ νερὸ αὐτὸ παίρνουν οἱ ἄρρωστοι καὶ πλένουν τὰ ἀρρωστημένα μέλη τους γιὰ νὰ θεραπευτοῦν.

Ἰδιαίτερα ἡ Ἁγία πιστεύεται, πὼς θεραπεύει τὰ ὀφθαλμικὰ νοσήματα.

Στὰ μαῦρα χρόνια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς τὸ σπήλαιο τῆς Ὁσίας χρησιμοποιήθηκε καὶ ὡς ναός. Μέσα σ' αὐτὸν λιγογράμματοι, μὰ πιστοὶ ἱερεῖς θέριεψαν τὴν ἀποσταμένη ἐλπίδα μὲ τὰ ἁπλά, ἀλλὰ καὶ μαγικὰ λόγια τοῦ ποιητῆ:

Μὴ σκιάζεστε στὰ σκότη

κι ἡ λευτεριὰ σὰν τῆς αὐγῆς τὸ φεγγοβόλο ἀστέρι

τῆς νύχτας τὸ ξημέρωμα θὰ φέρει.

Ἡ Ἁγία Φωτεινὴ εἶναι πολὺ σεβαστῆ στὴν Κύπρο. Σεβαστῆ γιὰ τὰ θαύματά της τὰ πολλά, ποὺ πετυχαίνουν ὅλοι ἐκεῖνοι ποὺ μ’ εὐλάβεια καὶ πίστη καταφεύγουν στὸ ναό της. Ὑπάρχει ἐπίσης παράδοση ποὺ λέει, πὼς στὸ Ριζοκάρπασο ὑπάρχουν καὶ σήμερα συγγενεῖς ἀπὸ τὴ γενιά της.

Τὴν ἡμέρα τῆς γιορτῆς της χιλιάδες πιστῶν ἀπ’ ὅλη τὴν Καρπασία κι ἀπὸ διάφορα μέρη τῆς Κύπρου πηγαίνουν στὸν ΄πγιο  Ανδρόνικο που είναι το ασκητήριό της για να τιμήσουν την Αγία και να παρακολουθήσουν με προσοχὴ  τη  θεία  Μυσταγωγία.

Τη  στιγμή  αυτή  άς  πάμε  νοερά  ως  εκεί, μια         ορδές του  Αττίλα  δεν μας αφήνουν να πάμε τώρα και σωματικά, κι αφού γονατίσουμε μπροστά στον  τάφο που  έκλεισε το  άγιο  σκήνωμά  της,  ας  πούμε  ευλαβικά:

Οσία  Φωτεινή  πανένδοξε,

τας  ουρανίους  μονάς, επαξίως  οικήσασα,

συν  παρθένων  τάγμασι, και οσίων  στρατεύμασι,

τους  εκτελούντας πίστει  την μνήμην  σου,

και  προσιόντας  πιστώς  τη   σκέπη  σου,

σώζε  πρεσβείαις  σου,

και  πταισμάτων  άφεσιν παρά Θεού,
αίτησαι  και  λύτρωσιν, και  μέγα  έλεος.

Ἀπολυτίκιο. Ἦχος α’.

Καρηασέων τὸ κλέος καὶ Κυπρίων ἀγλάϊσμα, καὶ τῶν ἀσθενούντων ἡ ῥῶσις, τῶν πεπηρωμένων ἀνάβλεψις, τῶν πρὸς σὲ πιστῶς προστρεχόντων ἐν τῷ θείῳ ναῷ σου, πανένδοξε, τὰς ἰάσεις παράσχου τοῖς δούλοις σου πάντοτε, ἵνα εὐχαρίστως κράζωμεν· Φωτεινὴ Ὁσία νύμφη Χριστοῦ καλλιπάρθενε. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα.