Ο Όσιος Νείλος ο Ασκητής

Γι’ αυτόν αναφέρεται από τον Μέγα Συναξαριστή στο βιογραφικό σημείωμα του γιού του Θεοδούλου, που η μνήμη του γιορτάζεται την 14^η  Ιανουαρίου.

Αλλά ο Σ. Ευστρατιάδης στο Αγιολόγιό του γράφει και τα εξής:«Ούτος ήν διάσημος εν λόγοις και εν αξιώματι, έπαρχος Κωνσταντινουπόλεως και ευσεβέστατος, ζων επί της εποχής Θεοδοσίου του Μεγάλου (379 – 395) εικάζω μάλλον επί Θεοδοσίου του Β’ (408 – 450), κατά δε τον Συναξαριστήν Νικοδήμου (ουχί ορθώς) επί Μαυρικίου (582 – 602), συζευχθείς μετά γυναικός απέκτησε τέκνα δύο, έν άρρεν και έν θήλυ, αλλά άσβεστον ζήλον έχων προς την μοναχικήν πολιτείαν, κατέπεισε την σύζυγον αυτού να εγκαταλείψωσι την Κωνσταντινούπολιν και ήλθον εις Αλεξάνδρειαν εκεί διεχωρίσθησαν απ’ αλλήλων, και η μεν γυνή έλαβε μεθ’ εαυτής το θυγάτριον, ο δε Νείλος τον υιόν αυτού Θεόδουλον, μεθ’ ού απήλθεν εις το όρος Σινά προς άσκησιν αλλ’ εκεί επιπεσόντες βάρβαροι απήγαγαν μεταξύ άλλων και τον υιὸν αυτού, δια τον οποίον έκλαιε και εθρήνει πικρώς (Αββάδες τριάκοντα οκτὼ οι εν Σινά, Ιανουάρ. 14).   
Εις την ερημικήν εκείνην ανάπαυσιν ησχολήθη εις συγγραφάς ασκητικών έργων, μαρτυρούντων την σοφίαν αυτού και τον προς άσκησιν έρωτα. Εν νηστείαις και προσευχαίς διαβιώσας, εκοιμήθῃ εν ειρήνη. Τα Ιερά αυτού οστά μετακομίσθησαν υπό του βασιλέως Ιουστίνου (518 – 527) και κατετέθησαν εν τω ναώ του Αποστόλου Παύλου εν τω Ορφανοτροφείω κάτωθεν του θυσιαστηρίου. Άν τούτο αληθεύη, η του Συναξαριστού πληροφορία, ότι επί  Μαυρικίου ήκμασε, δεν στηρίζεται».

Απολυτίκιον. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Σοφίας τω άνθρακι, αποκαθάρας τον νουν, το νάμα εξέπιες, της αιωνίου ζωής, βιώσας ως άγγελος· όθεν αεὶ βλυσταίνεις, το αλλόμενον ύδωρ, πράξει και θεωρία, καταρδεύων τον κόσμον. Διό σε ανευφημούμεν, Νείλε Πατήρ ημών Όσιε.

Κοντάκιον. Ήχος πλ. δ’. Τη υπερμάχω.

Τας φρυγανώδεις των παθών των εκ του σώματος

Επαναστάσεις τμητικώς Νείλε μακάριε

Εν αγρύπνω σου συνέκοψας ικεσίᾳ.

Αλλ’ ως έχων παρρησίαν προς τον Κύριον

Εκ παντοίων με κινδύνων ελευθέρωσον,        
Ίνα κράζω σοι, χαίροις Πάτερ παγκόσμιε.

Μεγαλυνάριον.
Της φιλοσοφίας τον θησαυρόν, εκ της πανολβίου, θησαυρίσας διαγωγής, λόγοις ψυχοτρόφοις, πλουτίζεις Πάτερ Νείλε, ψυχάς Θεόν πεινώσας, καθάπερ γέγραπται.