Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός

Ο  Άγιος  Κοσμάς  ο  Αιτωλός,  γεννήθηκε  στο  Μονοδένδρι  της  Αιτωλοακαρνανίας, από  γονείς  ευσεβείς,  που  του  έμαθαν τα πάντα γύρω  από  τον  Χριστιανισμό.  Σε ηλικία  20  χρόνων πήγε  στο  Άγιο  Όρος,  για  να  σπουδάσει  στο  σχολείο  της  Μονής Βατοπεδίου.  Στην  συνέχεια πήγε στην Μονή  Φιλοθέου,  όπου  εκάρη  μοναχός  και χειροτονήθηκε  και  ιερέας.

Ο Κοσμάς όμως, δεν μπορούσε να ησυχάσει. Ήθελε να διδάξει όλους τους σκλαβωμένους  Έλληνες  για  τον  Χριστό.  Θεωρούσε  όμως  τον  εαυτό  του  αδύνατο για  να  το  κάνει.  Με  Θεία  όμως  φώτιση πήγε στην  Κωνσταντινούπολη  και συνάντησε  τον αδελφό του,  Χρύσανθο,  ο  οποίος  ήταν  δάσκαλος.  Αυτός  τον  βοήθησε  στην  ρητορική,  ώστε  να  μπορεί  να  διδάξει.

Στην συνέχεια, αφού πήρε την άδεια του πατριάρχη, γύρισε στην Ελλάδα και κυριολεκτικά την όργωσε από άκρη σε άκρη. Απ’ όπου πέρναγε πλήθος πιστών «ραγιάδων», τον άκουγε με πολλή  προσοχή. Είναι χαρακτηριστικό  αυτό  που  είπε κάποτε  στην  ομιλία  του  σ’  ένα  χωριό:  «Ήρθα  στο χωριό  σας  να  σας  κηρύξω  τον λόγο  του  Θεού.  Δίκαιο  λοιπόν  είναι  να  με  πληρώσετε  για  τον  κόπο  μου.  Όχι  όμως  με  χρήματα, γιατί  τι  να  τα  κάνω;  Η  πληρωμή  μου  είναι  να  βάλετε  τα  λόγια του  Θεού  στην  καρδιά  σας  για  να  κερδίσετε  την  αιώνια  ζωή».

Απ’  όπου  πέρασε  εκτός  από  τις διδασκαλίες  που  έκανε,  έκτιζε  σχολεία,  βοηθούσε τους απόρους και γενικώς έκανε πολλά καλά.      
Τελικά  επειδή  έκανε  κακό  στους  Τούρκους,  συνελήφθη  και  απαγχονίστηκε  το  1779.

Απολυτίκιο. Ήχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας πίστεως, διδασκαλίᾳ,  κατεκόσμησας, την Εκκλησία,  ζηλωτής  των  Αποστόλων γενόμενος· και  κατασπείρας τα θεία  διδάγματα,  μαρτυρικώς  τον  αγώνα  ετέλεσας. Κοσμά  ένδοξε,  Χριστόν  τον  Θεόν  ικέτευε,  δωρήσασθαι  ημίν  το  μέγα  έλεος.

Κοντάκιον. Ήχος δ’. Επεφάνης σήμερον.    
Ως  φωστήρ νεόφωτος την Εκκλησίαν, καταυγάζεις άπασαν, Ευαγγελίου  διδαχαίς, Κοσμά  Χριστού  Ισαπόστολε· διο  αξίως γεραίρει την  μνήμην  σου.

Μεγαλυνάριον.
Χαίροις  Αποστόλων  ο  μιμητής,  Κοσμά  Θεοφόρε,  ευσεβείας  υφηγητά, του Ευαγγελίου  ο  θεηγόρος  κήρυξ,  και  των  πιστών  απάντων,  θείον  αγλάϊσμα.