Ο Άγιος Συνέσιος

Πολύ  φτωχές  δυστυχώς  είναι  οι  πληροφορίες  που  έχουμε  για τον  Κύπριο  αυτόν Άγιο.  Τόσο  το  συναξάρι  όσο  κι η  ακολουθία του ελάχιστα πράγματα μας προσφέρουν.

Σύμφωνα μ’ αυτές ο Άγιος Συνέσιος γεννήθηκε στην Καρπασία. Ήταν  άνθρωπος πράος  κι ανεξίκακος και  διαδέχτηκε  στον  επισκοπικό  θρόνο  τον  Άγιο  Φίλωνα. Αυτού  μάλιστα  και  το  ιερό  έργο  ζήλωσε  και  συμπλήρωσε.

Όταν  έγινε επίσκοπος, την Καρπασία μα και ολόκληρο το νησί λυμαίνονταν οι αιρέσεις.

Ο  διάβολος που ξέρει να μεταμορφώνεται και  «εις άγγελον  φωτός»,  όπως  μας  λέει  ο θείος απόστολος, χρησιμοποίησε απ’ την πρώτη στιγμή τούτο το μέσο, για να προσβάλει τη  θρησκεία του Χριστού, που με την εργασία και  τους κόπους των μακαρίων Πατέρων και  προ  παντός  των  Αγίων  Ιεραρχών  Επιφανίου  και  Φίλωνος είχε  ήδη  επικρατήσει  σε  όλη  την  Κύπρο, πρόβαλε τις  αιρέσεις. Και  τις  πρόβαλε  για να  σκοτίσει  τα  πνεύματα, να  ταράξει  τις  συνειδήσεις  και  να  κομματιάσει  το  σώμα του  Χριστού, την  Εκκλησία.  Ο  κίνδυνος  ήταν  πολὺ  μεγάλος.

Αυτό  που  δεν πέτυχαν οι Αυτοκράτορες της Ρώμης με τους διωγμούς που  κίνησαν ενάντια  στην  Εκκλησία  και  με τα  βασανιστήρια  τα  ανήκουστα  που χρησιμοποίησαν, ζήτησαν να τι πετύχουν οι αιρέσεις. Να σκανδαλίσουν τους Χριστιανούς.  Να  ψυχράνουν το  ενδιαφέρον και  τον ζήλο  τους  για  την  πίστη  κι  έτσι σιγά – σιγά  να  σβήσουν από τις  καρδιές, την  αγάπη  για  τον  Χριστό  και  τη  θρησκεία  του.

Στους  διωγμούς  η  Εκκλησία  αντιστάθηκε  με  το αίμα των μαρτύρων της. Στις αιρέσεις  πρόβαλε  μαζί  με το  αίμα των μαρτύρων της και «την μάχαιραν του Πνεύματος, ό εστί ρήμα Θεού»  δηλαδή  και  τη  μάχαιρα του  Αγίου  Πνεύματος,  η  οποία  είναι  ο  άδολος  και  φωτεινός  λόγος  του  Θεού.  Αυτό  έγινε  και  στην  Κύπρο μας.  Ενάντια  στις αιρέσεις που σύμφωνα με τον Άγιο Επιφάνιο ξεπερνούσαν σε αριθμό  τον καιρό  αυτό  τις ογδόντα, κινήθηκε με φλόγα και  χριστιανική  σύνεση  ο Άγιος  Συνέσιος. Με το  ραβδί  του  ιεραποστόλου και  τη  μάχαιρα  του  Πνεύματος,  που είναι τομώτερη και  από το  πιο  κοφτερό  εργαλείο  ανέλαβε  ο  ουρανοπολίτης Ιεράρχης  τον  σκληρό  αγώνα  για  την  αντιμετώπιση  και  διάλυση  των  αιρέσεων.

Η  πραότητά του, η γλυκύτητα των λόγων του και τα πειστικά  επιχειρήματά του ενισχυμένα  με  τα πολλά του θαύματα φέρνουν παντού και  τα ανάλογα αποτελέσματα. Οι  εχθροί  της  Εκκλησίας, που ζητούν να ξεσχίσουν τον άρραφο χιτώνα  του Κυρίου, παραμερίζονται από παντού και παραπλανημένοι πιστοί με δάκρυα μετανοίας  ξαναγυρνούν  στη μάνδρα του Χριστού. Η επιτυχία είναι αφάνταστη.  Σε λίγα χρόνια η  Αγία  Νήσος  ξαναβρίσκει  την  ειρήνη  της  και  τον δρόμο  της  χριστιανικής  πίστεως.

Η  ζωή  του μεγάλου Πατρός  υπήρξεν  αληθινά  μία  ζωή  εκδαπανήσεως  και  θυσίας. Αλλά  και  μία ζωή  αγάπης  και  φιλανθρωπίας. Η  καρδιά  του  πυρακτωμένη  από  την αγάπη του  Χριστού  και  των ανθρώπων  αγωνιζόταν  μέρα  νύκτα  να  σκορπίσει  και να  μεταδώσει  στους  γύρω του αυτή  τη  φλόγα. Της  αγάπης  τη  φλόγα, το ενδιαφέρον, τη στοργή. Τα λόγια που απευθύνει ο  Κύριος  στους  οπαδούς  του  «ούτω λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως  ίδωσιν  υμών  τα  καλά  έργα  και δοξάσωσι  τον πατέρα  υμών  τον εν τοις ουρανοίς»  (Ματθ. ε’ 14) στέκονται πάντα φωτεινά  μπροστά  του.

Δεν μπορούν οι  χριστιανοί  μου  να  γίνουν φωτεινοί, σκέπτεται, άν  δεν  δουν  σ’ εμένα το  πρότυπο, το φωτεινό πρότυπο, το οποίο  να αντιγράψουν. Γι’ αυτό  και  αγωνίζεται σκληρά  και  παλαίει κυριολεκτικά για να είναι  «τύπος των πιστών εν λόγω, εν αναστροφή, εν αγάπη, εν πνεύματι, εν πίστει, εν αγνεία»  (Α’ Τιμοθ. δ’ 12). Όπως  λάμπει του  ήλιου  το  φως  έτσι  λάμπει  γύρω  και  του  μακάριου  επισκόπου  η  ψυχή.

Είναι παράδειγμα ζωντανό  η  ζωή  του για  τους χριστιανούς του. Παράδειγμα  στα λόγια και στη συμπεριφορά του μ’ αυτούς. Παράδειγμα και στην αγάπη και στην πνευματική  ζωή  και  στην πίστη και στην αγνότητα, που και όταν δεν μιλούσε, ενέπνεε  και  αιχμαλώτιζε  και  καθοδηγούσε  στη  χριστιανική  ζωή.

Στο  πρόσωπό του τα πιστά του τέκνα βρίσκανε πάντα τον στοργικό  πατέρα και  τον ανέξοδο γιατρό, που  ήξερε να  γίνεται  «τοις πάσι τα πάντα  ίνα  πάντως τινάς σώσει» (Α’ Κορινθ. θ’ 22).

Μα  και  όταν  ο  Άγιος κοιμήθηκε, δεν σταμάτησε να προσφέρει σ’ εκείνους που με πίστη  καταφεύγουν  στη  χάρη του τις  θεραπείες  και  τις  δωρεές  του.

Πολλά θαύματα του Αγίου αναφέρονται από τους κατοίκους της Καρπασίας μ’ ευλάβεια και  ευγνωμοσύνη.  Ιδιαίτερα τιμάται  σαν θεραπευτής  της  δυσουρίας. Αλλά  και ότι  τιμωρεί  με  την  ίδια  αρρώστια  όλους  εκείνους  οι  οποίοι  τολμούν  και  δοκιμάζουν  να καταχραστούν  την  περιουσία  του.  Επίσης  μεταξύ  των  κατοίκων  επικρατεί  η  γνώμη  ότι  ο φιλάνθρωπος επίσκοπος προσφέρει θαυματουργικά τις δωρεές του χωρίς ανταλλάγματα ακριβά ή πολύτιμα. Είναι πολύ ολιγαρκής. Και ένα κρεμμύδι είναι αρκετό  να  ικανοποιηθεί  ο  Άγιος  και  να  προσφέρει τη  θαυματουργική  θεραπεία  του.

Ένα  πράγμα  όμως  δεν  θέλει.  Να  του  πειράξουν  ή  να  του  αφαιρούν  τα  δικά  του.

Η  αγάπη και η ευλάβεια των χριστιανών της Κύπρου μας  μα  ιδιαίτερα  της  Καρπασίας στον Άγιο Συνέσιο είναι πολύ μεγάλη. Αυτής της αγάπης καρπός είναι και  ο  «θαυμαστός και παράδοξος» ναός, τον οποίον ανήγειραν προς τιμήν του τα  πνευματικά του παιδιά. Μέσα  στον όμορφο  και επιβλητικό τούτο  ναό  βρίσκονται  τοποθετημένα  τα άγια  λείψανά  του.

Κοντά στον  ναό  αυτό  διασῴζεται  και  σήμερα μία  μεγάλη  σπηλιά,  που  είναι  γνωστή  με το  όνομα  «ο  σπήλιος  τ’ Άη Συνέση».  Η  σπηλιά  αυτή  στα  πρώτα  χριστιανικά  χρόνια  τα δύσκολα, τα χρόνια  των  διωγμών  χρησίμεψε  σαν κατακόμβη  και  σαν  νεκροταφείο  των τότε  χριστιανών.

Στη σπηλιά αυτή μαζευόντουσαν τις νύκτες οι πιστοί για να εκτελέσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Εκεί μακριά από τα περίεργα μάτια των διωκτών και μέσα στο μισοσκόταδο που μάταια προσπαθούσαν να διαλύσουν μερικά κεράκια – προσφορά  ευλαβών ψυχών – γονάτιζαν  οι  χριστιανοί,  για  να  υψωθούν  με  τα  λόγια  του Μυστηρίου της ζωής σ’ άλλους κόσμους, κόσμους γαλανούς και ωραίους, κόσμους αγγελικούς.

Στην  ίδια τη σπηλιά πάλι, όταν κάποιος απέθνησκε, οι ζωντανοί λάξευαν σε μία πλευρά  της  τον  τάφο  μέσα  στον  οποίο  έθαπταν  τον  νεκρό  τους.

Η  σπηλιά είναι πολύ μεγάλη. Σήμερα όμως είναι  εγκαταλειμμένη  και  χρησιμοποιείται σαν μάνδρα. Στα βραχώδη τοιχώματά  της  υπάρχουν  διάφορα  αρκοσόλια  πράγμα  που φανερώνει πως η σπηλιά είχε χρησιμοποιηθεί σαν κατακόμβη. Στα αρκοσόλια  θα πρέπει να  έβαζαν  οι  χριστιανοί τις εικόνες  τους  και  να  έκαμναν  την  προσευχή τους.

Κατά τα 800 χρόνια της μαύρης δουλείας, τότε που όλα τα σκιαζε η φοβέρα και  τα πλάκωνε η σκλαβιά, η  σπηλιά  αυτή  πόσες  φορές  δεν  θ’  απέκρυψε  από  τα μάτια  του μαύρου δυνάστη  τις  πονεμένες  και  καταδιωγμένες  καρδιές που  κατάφευγαν  εκεί, για να σωθούν από το άσπλαχνο μαχαίρι των διωκτών; Αλλά και πόσες φορές εκεί τα δακρυσμένα μάτια δεν σπογγίστηκαν και δεν έλαμψαν από κάποια κρυφή  ελπίδα,  όταν ο  παπαδοδάσκαλος  τους  μιλούσε για τα  περασμένα  μεγαλεία  και  έκλειε  τα  απλά του λόγια με κάτι παρόμοιο σαν εκείνο που ο ποιητής  διατυπώνει  στον  εμπνευσμένο  στίχο του:

Μη  σκιάζεστε  στα  σκότη.

η  λευτεριά  σαν  της  αυγής  το  φεγγοβόλο  αστέρι

της  νύχτας το ξημέρωμα θα φέρει.

Η αγάπη του αγίου Συνεσίου στο ποίμνιό του που εκδηλωνόταν με τόσες θαυματουργικές θεραπείες  συνεχίζεται  ακόμη  και  σήμερα  σε  όσους  με  ευλάβεια  και σεβασμό καταφεύγουν στον ιερό ναό του και με πίστη ζητούν τη χάρη του. Από τα πολλά του θαύματα θα αναφέρουμε εδώ μόνον ένα, που απ’ την πρώτη στιγμή εντυπωσιάζει  για  την  πρωτοτυπία  του.

Η μνήμη του αγίου Συνεσίου συμπίπτει κάθε χρόνο την εποχή του θερισμού  (26 Μαΐου). Την ημέρα αυτή ο Άγιος θέλει να την αργούν οι χριστιανοί. Και αυτό ίσως για να συνηθίσουν οι πιστοί να σέβονται τις μεγάλες γιορτές και την Κυριακή  που  είναι  μέρες ιερές  και  αφιερωμένες  στη  λατρεία  του  Θεού.

Άν  την  αργία  της  ημέρας αυτής της γιορτής του,  την  καταπατήσουν  οι  χριστιανοί  και πάνε  στο  θέρος, τότε, λέγεται  πως  ό,τι  θερίσουν και  μαζέψουν  την  ημέρα  αυτή, τούτο σήπεται και χάνεται. Είναι και αυτό μία παραχώρηση του Ουράνιου Πατέρα, για να θυμούνται   οι  πιστοί  να  σέβονται  και  να  τιμούν  τον  Άγιό  τους.

Άραγε οι σημερινοί χριστιανοί, οι χριστιανοί του 20^ου  αιώνος θα θελήσουν να  προσέξουν μερικές  αλήθειες,  αλήθειες  απλές  σαν  και  αυτή;

Στην εποχή μας σκληροί αγώνες ανελήφθησαν και συνεχίζονται σ’ όλο τον κόσμο για την  ελάττωση  των  ωρών  εργασίας  του  εργάτη.  Καλά  και  άγια  όλα  αυτά.

Μα τις ημέρες που η αγία μας Εκκλησία, στοργική μητέρα αυτή, όρισε σαν ημέρες αργίας  και  ξεκουράσματος  σωματικού  και  ψυχικού  και  είναι οι  μέρες  αυτές  μία  από τις πρώτες εργατικές νομοθεσίες, θα θελήσουμε οι χριστιανοί της διαστημικής εποχής  να τις  τηρήσουμε  και  να  τις  σεβαστούμε;

Αλήθεια!  Θα  το  θελήσουμε;

Απολυτίκιον. Ήχος α’.    
Καρπασέων το  κλέος και  Κυπρίων  αγλάϊσμα,  και  θαυματουργός  ανεδείχθης, Ιεράρχα Πατήρ ημών Συνέσιε· διο την χάριν των θαυμάτων εξ ουρανού εδέξω μακάριε, θεραπεύειν τους νοσούντας, και τας ψυχάς των πίστει προστρεχόντων σοι. Δόξα τω δεδοκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου πάσιν ιάματα.