Ο Άγιος Στέφανος ο Πρωτομάρτυρας και Αρχιδιάκονος

Ήταν ένας από τους πιο διακεκριμένους μεταξύ των επτά διακόνων, που εξέλεξαν οι πρώτοι χριστιανοί για να επιστατούν στις κοινές τράπεζες των αδελφών, ώστε να μη γίνονται λάθη. Άν  και κουραστική  η  ευθύνη του επιστάτη για τόσους αδελφούς, παρ’ όλα αυτά  ο Στέφανος έβρισκε καιρό  και  δύναμη για να κηρύττει το Ευαγγέλιο του Χριστού. Και  όπως αναφέρει η  Αγία Γραφή, «Στέφανος πλήρης πίστεως και δυνάμεως εποίει τέρατα και σημεία μεγάλα εν τω λαώ» (Πράξεις των Αποστόλων στ’ 8 – 15, ζ’ 1 – 60). Δηλαδή  ο Στέφανος, που ήταν γεμάτος πίστη και χάρισμα ευγλωττίας, έκανε μεταξύ του λαού  μεγάλα θαύματα, που προκαλούσαν κατάπληξη  και  αποδείκνυαν την  αλήθεια του χριστιανικού  κηρύγματος.

Οι Ιουδαίοι όμως, καθώς ήταν προκατειλημμένοι, εξαπέλυσαν συκοφάντες  ανάμεσα στον λαό, που  διέδιδαν ότι  άκουσαν  τον  Στέφανο να βλασφημεί  το Μωϋσή και τον Θεό. Με αφορμή λοιπόν αυτές τις συκοφαντίες, που οι  ίδιοι  είχαν ενσπείρει, άρπαξαν με μίσος τον Στέφανο και τον οδήγησαν μπροστά στο Συνέδριο, τάχα για να απολογηθεί. Η απολογία του Στεφάνου υπήρξε πρότυπο τόλμης και θάρρους. Χωρίς να φοβηθεί καθόλου, εξαπέλυσε λόγια – κεραυνούς εναντίον των Ιουδαίων. Και  από υπόδικος, ορθώθηκε θυελλώδης ελεγκτής και  κατήγορος. Τότε, ακράτητοι από το μίσος οι  Ιουδαίοι, τον έσυραν έξω από την πόλη, όπου τον θανάτωσαν με λιθοβολισμό.
Εκεί φάνηκε και  η μεγάλη συγχωρητικότητα του Στεφάνου προς τους εχθρούς του με την φράση του, «Κύριε, μη στήσης αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην». Κύριε, μη λογαριάσεις σ’ αυτούς  την  αμαρτία  αυτή.

Απολυτίκιον. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Βασίλειον διάδημα, εστέφθη ση κορυφή, εξ άθλων ών υπέμεινας, υπέρ Χριστού  του  Θεού, Μαρτύρων Πρωτόαθλε Στέφανε· συ γαρ την Ιουδαίων, απελέγξας μανίαν, είδές σου τον Σωτήρα, του Πατρός δεξιόθεν. Αυτόν ούν  εκδυσώπει  αεί, υπέρ  των  ψυχών  ημών.

Κοντάκιον. Ήχος γ’. Η Παρθένος σήμερον.
Ο Δεσπότης χθες ημίν, δια σαρκός επεδήμει, και ο δούλος σήμερον, από σαρκός εξεδήμει· χθες μεν γαρ, ο Βασιλεύων σαρκί  ετέχθη, σήμερον δε, ο οικέτης λιθοβολείται, δι’ αυτόν και  τελειούται, ο  Πρωτομάρτυς  και  θείος Στέφανος.

Μεγαλυνάριον.
Πρώτος διακόνων αναδειχθείς, πρώτος του Δεσπότου, εχρημάτισας μιμητής· όθεν Αθλοφόρων, πρωτεύων Πρωτομάρτυς, τύπος αυτοίς εγένου, Πρώταθλε  Στέφανε.