ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΓΝΩΜΕΣ

Ὁμιλία στὸν ὄρθρο  τῆς  Μ. Τετάρτης

«Δεινὸν  ἡ ραθυμία, μεγάλη  ἡ μετάνοια»

            Ὄντως, ἀδελφοί μου,  ἡ  ραθυμία  καὶ  ἡ  ἀδιαφορία  μας  νὰ  πράττουμε ἔργα  μετανοίας  δὲν ὁδηγεῖ ποτὲ  στὴ  σωτηρία. Ἡ μετάνοια  ὅμως ἡ ὁποία  μᾶς  θεραπεύει  ἀπὸ  ὅλα  τὰ  ψυχικὰ  νοσήματα,  καὶ   ἀπὸ  κάθε  μορφῆς  ἁμαρτία.

            Καὶ  ραθυμία ἀρχικὰ   ἐννοοῦμε  τὴν  ἐργατικότητά  μας   ποὺ  ἔχουν  στενότατη σχέση  μὲ  τὶς  βιοτικές   μας ἀσχολίες. Καὶ  ἡ ραθυμία  αὐτὴ ποτὲ  δὲν πρέπει  νὰ ὑπάρχει  ἀνάμεσά μας.  Χρειάζεται  ὅμως κυρίως  νὰ  ἀποβάλλουμε   ἀπὸ τὴ  ζωή μας   τὴν  πνευματικὴ ραθυμία  μας. Νὰ  ἀγωνιζώμαστε  δηλαδὴ   συνεχῶς  τὸν  καλὸ  ἀγῶνα  τῆς  πίστεως.

Γιατί  ὅταν  δὲν  παλεύουμε γιὰ  νὰ ἀποκτήσουμε τὴ   σωτηρία τῆς  ψυχῆς μας,  ἀλλὰ  ἀγωνιζώμαστε  μόνον  γιὰ  νὰ  ἀποκτοῦμε  πολλὰ  ἀγαθὰ  γιὰ  τὸ  σαρκίο μας, μόνο κακὸ κάνει στὴ  ψυχή μας.  Διότι  ἔτσι   ἀποδεικνυόμαστε  ὅτι  εἴμαστε  ἀδρανεῖς   σὲ  πνευματικοὺς   ἀγῶνες.

Ἐνῶ  ἡ ζωὴ τῆς  μετανοίας, τὴν   ὁποία ζοῦσε καὶ ἡ γυναίκα  ἡ ὁποία  ἔριξε  τὸ   πανάκριβο  της  στὰ  πόδια  τοῦ Χριστοῦ μας, σκουπίζοντας  μὲ  τὰ   πολλὰ  μαλλιά της  τὰ   πανάχραντα  πόδια  τοῦ  γλυκύτατου Νυμφίου τῆς  Ἐκκλησίας  μας, προκειμένου  νὰ  κερδίσει ἀπὸ  τὸ   Χριστὸ  τὴ  σωτηρία  τῆς  ψυχῆς  της.  Καὶ  κέρδισε  ἡ ἁμαρτωλὴ αὐτὴ  γυναίκα  τὴ  σωτηρία  της  διότι  ἡ μετάνοιά της  ἦταν εἰλικρινέστατη.

Γι’ αὐτὸ καὶ  μεῖς, ἀδελφοί μου, ἄς  μιμηθοῦμε  τὴ  μετάνοια  τῆς  γυναικὸς  τοῦ  εὐαγγελίου∙  καὶ   νὰ  μιμηθοῦμε τὴν  ψευδομετάνοια  τοῦ  Ἰούδα, ὁ ὁποῖος  βλέποντας  τὸ  Χριστὸ  νὰ  καταδικάζεται  στὂ  σταυρικὸ  θάνατο  μετανόησε  καὶ  αὐτοαπαγχονίστηκε.  Ὁ  Ἰούδας  βέβαια  θὰ  μποροῦσε  καὶ νὰ  μὴ  ὑποδουλωθεῖ  στὸ πάθος  τῆς  φιλαργυρίας, ἀφοῦ  ὁ  Χριστὸς    δίδασκε  καὶ    τὴν λιτότητα, ζητώντας  ἀπὸ τοὺς  μαθητές  του, καὶ τοὺς  μαθητὰς  τῶν  μαθητῶν  του,  νὰ  μὴν εἶναι φιλάργυροι. Ὁ Ἰούδας  ὅμως  ἔφθασε  στὸ  κατάντημα  νὰ  πουλήσει τὸν  ἀτίμητο  Χριστὸ  γιὰ  τριάκοντα ἀργύρια.

Ἄκουγε  καὶ ὁ Ἰούδας  τὸν  Χριστὸ  νὰ διδάσκει  τὴν  ἀλήθεια  τοῦ ἁγίου του Εὐαγγελίου, ἀλλὰ παρέμενε ἀσυγκίνητος  καὶ  ἀμετανόητος,   διότι  ἦταν φιλάργυρος  καὶ ἀγαποῦσε τὸ  χρυσὸ  παραπάνω ἀπὸ  τὸ  Χριστό.

Γι’ αὐτὸ καὶ  λέει  καὶ  ὁ  Μ.Βασίλειος  πρὸς  τοὺς  συγχρόνους  του, ἀλλὰ καὶ πρὸς  ἡμᾶς,  ὅτι ἡ πνευματικὴ ραθυμία προξενεῖ καὶ πνευματικὸ  νυσταγμό,  κάνοντας  τοὺς  ἀνθρώπους  πνευματικῶς  κοιμισμένους.    Ὅπως δξλαδὴ   ἡ πρώτη  γυναίκα, ἡ Εὔα,  ἔπεσε  στὸ  λύθαργο  τῆς  ἁμαρτίας   καὶ  ἔπαψε  ἔτσι  νὰ  συνομιλεῖ  μὲ  τὸ  Θεὸ ἐλεύθερα, ἔτσι  καὶ  μεῖς  οἱ  ἁμαρτωλοὶ  ἄνθρωποι   φοβόμαστε  τὸ  Θεὸ λόγω  τῆς  ἁμαρτωλῆς  ζωῆς  μας.   Ἡ   Εὔα,  μετὰ  τὴ  πτώση  της  στὴν   ἀποστασία της,   φοβήθηκε τὸ   Θεὸ  ἔκουγοντας  ἕνα  δειλινὸ νὰ  πλησιάζει  πρὸς  αὐτὴν Αὐτός,  ὁ   Θεός, ἀπὸ φόβο  ἐκρύβη. Ἐκρύβη ἐξαιτίας  τῆς  ἁμαρτίας  της. Πρὶν  κάνουμε ὅμως  τὴν  ἁμαρτία  πρέπει  νὰ φοβόμαστε  αὐτήν, ἐνῶ  μετὰ  τὴν  ἁμαρτία ἄς  προστρέχουμε διὰ  μετανοίας  πρὸς  τὸ  Χριστό μας, προκειμένου νὰ  καθαρισθοῦμε  ἀπὸ  κάθε  μορφῆς   μόλυνσή της.   Γιατί  «τὸ  ἔλεος  τοῦ  Κυρίου καταδιώξει με πάσας  τὰς  ἡμέρας  τῆς  ζωῆς  μας»,  ὅπως  μᾶς  λέει  καὶ ὁ Δαβίδ.

Ἄλλωστε  γι’ αὐτὸ ἔγινε καὶ  ἄνθρωπος.  Ἦλθε  γιὰ  νὰ  σώσει  τὸν  ἄνθρωπο  ἀπὸ  τὴν   ἁμαρτία, ὅπως  λέει  καὶ  τὸ   Εὐαγγέλιό  Του. Ἦρθε  στὸν κόσμο  μας γιὰ  νὰ μᾶς  δώσει  τὸ  καλύτερο καὶ μεγαλύτερο  δῶρο∙  τὸ  δῶρο  τῆς  μετανοίας. Κι αὐτὸ  τὸ  δῶρο  τὸ  δίδει ὁ  Χριστὸς  πρὸς  ὅλους μας, διότι  ὅλοι   μας  εἴμαστε  ἁμαρτωλοί,  ἄλλος  λιγότερο καὶ  ἄλλος  περισσότερο. Καὶ  μόνο  ὁ Χριστὸς  εἶναι  ἀναμάρτητος. 

   Ὁ διάβολος  ὅμως   συνεχῶς  μᾶς  ὁδηγεῖ  μὲ  τοὺς  πονηροὺς  λογισμούς  του πρὸς  τὴ  ραθυμία. Καὶ  κάνοντάς  μας  ράθυμους,   ὁ  διάβολος,  μᾶς  ἔχει  καὶ στὸ  χέροι του, ἀφοῦ ξέρει  πὼς  οὐδέποτε  θὰ  ἀγωνιστοῦν  γιὰ  τὴ   σωτηρία  τῆς  ψυχῆς  τους  αὐτοὶ  ποὺ  ἀγνοοῦν  τὴν  ὕπαρξη  τοῦ  μεγάλου   ἀπατεώνα  διαβόλου. Ἀπὸ  μόνοι  τους, ἄλλωστε,  οἱ ράθυμοι  πολεμοῦν  τοὺς  ἑαυτούς  τους, ἀφοῦ ἀδρανοῦν  καὶ δὲν  ἀγωνίζονται  τὸν  καλὸ  ἀγῶνα  τῆς  πίστεως.

Οἱ  ράθυμοι  ἐπίσης  δὲν  ἐργάζονται  τὰ   ἔργα  τοῦ  Εὐαγγελίου. Ποτὲ  οἱ ράθυμοι  δὲν εἶναι  ἄνθρωποι  ἀγάπης   καὶ  ἐλεημοσύνης, οὔτε    καὶ  εἶναι ἄνθρωποι πίστεως  εἰς  τὸν  Ἰησοῦν  Χριστόν.

Ἀποτέλεσμα  τῆς  φιλαργυρίας  τοῦ  Ἰούδα  ἦταν  νὰ  αὐτοκτονήσει  καὶ  ὄχι νὰ  μετανοήσει. Ἐνῶ  ἡ πρόσκαιρη  ἄρνηση  τοῦ  Χριστοῦ ἀπὸ  τὸν ἀπόστολο  Σίμωνα, καὶ μετέπειπτα  ἅγιο  Πέτρο, ἔφερε  τὰ   δάκρυα  τῆς  μετανοίας  του,  μετάνοια  ποὺ ἐπῆλθε  μετὰ  ἀπὸ  τὸ   λάλημα τοῦ πετεινοῦ, καὶ μετὰ  ἀπὸ  τὴ   τριπλὴ  ἄρνηση  «οὐκ οἷδα   τὸν  ἄνθρωπον». Γι’ αὐτὸ   καὶ μεῖς, ἀδελφοί μου, ἄς  ἀκολουθοῦμε πάντοτε   τὸ   ἅγιο  παράδειγμα  τοῦ ἀπ. Πέτρου.

«Ὤ  γενεὰ  ἄπιστος  καὶ διεστραμμένη! ἕως  πότε  ἕσομαι  μεθ’ ὑμῶν;»,  εἶπε  ἄλλοτε  ὁ Χριστός.   Ἡ ζωὴ  τῆς     ἁμαρτίας  μᾶς  ὁδηγεῖ στὴν ἀπώλεια, ἐνῶ  ἡ ζωὴ τῆς  ἐν μετανοίᾳ     ζωῆς   μας  κατακτοῦμε    τὴ  σωτηρία.  Ὁμιλώντας  δὲ καὶ ὁ   ἀπ. Παῦλος  στὸ Ρωμ 13,11 περὶ  τῆς   μετανοίας  μας  ἀπὸ  τὸ   λήθαργο  τῆς  ἁμαρτίας λέει:  «Ὅρα  ὑμᾶς  ἐκ  πλάνης ἐγερθῆναι».  Νὰ  σηκωθοῦμε  δηλαδὴ  ἀπὸ  τὸν  ὕπνο  τῆς   ἁμαρτωλῆς  ζωῆς,  διότι  ἡ ἀμετανοησία  μᾶς  ὁδηγεῖ στὸ  θάνατο  τῆς ψυχῆς  μας. Ναὶ!  Χρειάζεται, πράγματι,  νὰ  ἀπαγκιστρωθοῦμε  ἀπὸ  τὴν  ἁμαρτία, ὡς ὁ ἄσωτος  υἱὸς τῆς  γνωστῆς  παραβολῆς  τοῦ Κυρίου μας. Καὶ  νὰ  γυρίσουμε πίσω, στὴν  Ἐκκλησία, ζητώντας  διὰ  μετανοίας  τὸ   ἔλεος  τοῦ  Θεοῦ. Καὶ  νὰ ζητήσουμε τὴ   χάρη τοῦ Χριστοῦ μας  ποὺ   μᾶς καθαρίζει  ἀπὸ  τὴν  βρωμιὰ  τῆς  ἁμαρτίας.

Ὁφείλουμε πάντως  νὰ  εἴμαστε πάντοτε  ἐν  ἐγρηγόρσει, παρακαλώντας  τὸ   Χριστὸ νὰ  μᾶς  ἐνδυναμώνει  καὶ νὰ  μᾶς  στηρίζει  στὴν ὀρθόδοξο  πίστη τοῦ  Χριστοῦ μας.  Γιατὶ  ἡ ζωντανὴ  πίστη   πρὸς  τὸ   Χριστό μας  εἶναι ὄπλο  ἀκαταμάχητο∙    γιατί  εἶναι  ὄντως  τὸ   μεγαλύτερο  πνευματικὸ  ὄπλο  ποὺ νικᾶ  τὴν  πνευματικὴ ραθυμία  μας.

«Γρηγορεῖτε  καὶ  προσεύχεσθε ἵνα μὴ εἰσέλθητε  εἰς  πειρασμὸν» (Ματθ. 26,41) λέει ὁ Κύριος.   Γιατί  ἡ προσευχὴ μόνο  μπορεῖ  νὰ  νικήσει  τὴν  ἀδιαφορία  μας  στοὺς  πνευματικοὺς  ἀγῶνες.  Ἡ  προσευχὴ  ἄλλωστε  εἶναι  συνομιλία  μὲ  τὸν  Ἀρχηγὸ  τῆς  Ζωῆς, τὸ   Χριστό.  Γι’ αὐτό,  ἄς  ζήσουμε ὅπως  θέλει  Αὐτὸς  γιὰ  νὰ  εἴμαστε  πραγμματικὰ  εὐτυχισμένοι.  Καὶ  ἄς  εἴμαστε  ὄντως εὐγνώμονες  πρὸς  τὸ  Χριστό,  διότι  Αὐτός, ὁ Μόνος  Ἀθῶος  καὶ Ἀναμάρτητος  πέθανε  καὶ ἀνέστη  γιὰ  χάρη μας.  

Καὶ  ὅταν  ὑπερνικήσουμε,   μὲ  τὴ   χάρη τοῦ Χριστοῦ  τὴ  ραθυμία  μας θὰ  ἔχουμε καὶ  τὴν εὐλογία  τοῦ Χριστοῦ  στὴ  ζωή μας.  Ἄν  ζοῦμε ἔχοντας  στὴ  ζωή μας  τὴ  θεραπευτικὴ δύναμη  τῆς  μετανοίας θὰ  ἔχουμε  καὶ  τὸ  Χριστὸ μαζί μας,  καὶ   κατ’ἐπέκτασιν θὰ  ζοῦμε  μακρὰν  τῆς  ἁμαρτίας.  Γιατὶ ἡ  ραθυμία  εἶναι  δεινότατη, ἀλλὰ  ἡ μετάνοια εἶναι  πολὺ  μεγάλη, ὅπως  εἶναι  μεγάλη ἡ μετάνοια  καὶ τόσων πολλῶν  μεγάλων  ἁμαρτωλῶν, ἀνδρῶν  καὶ γυναικῶν.  Καὶ  μόνο  τὸ  παράδειγμα  τοῦ  ἐκ δεξιῶν ληστοῦ  ποὺ  σταυρώνονταν μαζὶ μὲ τὸ   Χριστό, νομίζουμε πὼς  εἶναι ὑπεραρκετὸ  γιὰ  νὰ  ἀποδείξει ὅτι ἡ  μετάνοια  εἶναι πολὺ σωτήρια  γιὰ τὸ ἀνθρώπινο  γένος.  Τὰ   λόγια  τοῦ  ληστοῦ «μνήσθητί μου Κύριε ὅταν ἔρθῃς ἐν τῇ  Βασιλείᾳ  Σου», ἀλλὰ  καὶ  ἡ ἀπάντηση τοῦ Χριστοῦ  «ἀλήθεια  σοῦ λέγω, σήμερον  μετ’ ἐμοῦ ἔσῃ  ἐν τῷ παραδείσῳ» ἀποδεικνύει  πὼς  ὁ  Χριστὸς  μᾶς  σώζει  ἀπὸ  ὅλες  τὶς  ἁμαρτίες  ποὺ διαπράττουμε διὰ   μετανοίας.

Ἀδελφοί  μου!   Ἐπειδή, τέλος, ἀκούσαμε σήμερα  τὸ δοξαστικὸ  τροπάριο  τῆς  μοναχῆς  Κασσιανῆς, ἄς  δοῦμε  καὶ  τὸ   πῶς ἡ  μετάνοια  μᾶς  ὁδηγεῖ  στὴν ἐν Χριστῷ  σωτηρία. Τὸ  τροπάριο  αὐτὸ ἀναφέρεται στὴν μετάνοια  τῆς ἁμαρτωλῆς  κόρης  ποὺ  ἄλλοιψε μὲ  μῦρο τὰ πόδια τοῦ Χριστοῦ  πρὸ  τοῦ  Ἑκουσίου Πάθους Του καὶ  ὄχι  περὶ  τῆς  ἁμαρτωλῆς  ζωῆς  τῆς  ἰδίας  τῆς  μοναχῆς Κασσιανῆς, ἡ ὁποία ἦταν  μιὰ  ὁσία  γυναίκα.  Γι’ αὐτὸ  καὶ μεῖς, ἄς  προσπαθοῦμε  νὰ  εἴμαστε  πάντα  σὲ  ἐγρήγορση, οὕτως  ὥστε  νὰ ἔχουμε τὸ   Χριστὸ  ἀρωγὸ   στοὺς   πνευματικοὺς  ἀγῶνες τοὺς  ὁποίους  μᾶς  ζητᾶ  τὸ   Εὐαγγέλιο. Ἀμὴν!