Η Οσία Θωμαΐς εκ Λέσβου

Η  Αγία  Θωμαΐς  καταγόταν  από  την νήσο της Λέσβου και  εγεννήθηκε  περί  το  910 – 913 μ.Χ. από γονείς ευσεβείς και εύπορους, τον Μιχαήλ και την  Καλή.  Ήσαν  άτεκνοι,  αλλά με  την Χάρη του  Θεού  και  τις  πρεσβείες  της  Παναγίας,  έφεραν  στον  κόσμο  την  Αγία.  Η Αγία, μετά από πιέσεις και την σφοδρή επιθυμία των γονέων της,  νυμφεύθηκε  κάποιον που ονομαζόταν  Στέφανος. Ενώ όμως  αυτή  ήταν  πολύ  ευσεβής  και  ενάρετη, υπέφερε από την βάρβαρη συμπεριφορά του συζύγου της, που την εκτυπούσε ανηλεώς καθημερινά. Η Αγία  αντιμετώπιζε αυτόν τον πειρασμό με προσευχή, υπομονή  και  ελεημοσύνη. Ο Θεός την αξίωσε του χαρίσματος της θαυματουργίας.           
Η  Αγία  Θωμαΐς  εκοιμήθηκε  οσίως με ειρήνη σε ηλικία 38  ετών  και  ενταφιάσθηκε  στην γυναικεία  μονή  την  καλουμένη  «τα Μικρά  Ρωμαίου» ή «τα  Ρωμαίου», η  οποία  έκειτο μεταξύ της πύλης της Σηλυβρίας και της πύλης του Πολυανδρίου  επί του  εβδόμου λόφου της Κωνσταντινουπόλεως. Σαράντα ημέρες  μετά  την ταφή της,  το  ιερό  λείψανο αυτής ανακομίσθηκε  και  αποτέθηκε σε πολυτελή  λάρνακα  εντός του ναού  της  μονής. Αυτό  ήταν  ακέραιο  και  στα  τίμια  χέρια της διακρίνονταν οι  αικισμοί του συζύγου της. Αρχικά η μνήμη της εορταζόταν την 1^η Ιανουαρίου, αλλά από τον 10^ο  αιώνα μ.Χ.  ο εορτασμός της μνήμης αυτής μετατέθηκε στις 3 Ιανουαρίου, διότι η ημέρα της κοιμήσεως αυτής, που συνέπιπτε με την εορτή της Περιτομής του Κυρίου και του Μεγάλου Βασιλείου, δεν ήταν πρόσφορη για την πανηγυρισμό αυτής. Το τίμιο  σκήνωμά της απολέσθηκε πιθανόν κατά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Φράγκους (1204).

Ἀπολυτίκιο. Ἦχος δ'. Ταχὺ προκατάλαβε.   
Τάς θλίψεις τοῦ βίου σου, ὡς προσφορὰν λογικήν, Χριστῷ προσενένκασα, τὴν τῶν θαυμάτων ἰσχύν, Ὁσία, ἀντείληφας. Ὅθεν ὡς συζυγίας, ὑποτύπωσιν θείαν, μέλπομεν Θωμαΐς σε, καὶ πιστῶς σοι βοῶμεν Χαῖρε τῆς νήσου Λέσβου, σεμνὸν ἐγκαλλώπισμα.