απόσπασμα από βιβλίο μου με θέμα ειδωλολατρεία και νεοειδωλολατρεία

1)      Ἡ θέση τῆς γυναίκας στὴν ἀρχαία  εἰδωλολατρικὴ ἐποχή, καθὼς καὶ ἡ ἀντιμετώπιση τῶν δούλων ἤ τῶν ἄλλων κοινωνικῶν ὁμάδων 

Α) Στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, κατὰ κοινὴ ὁμολογία, καὶ σύμφωνα μὲ ἔρευνες πολλῶν ἱστορικῶν ἐπιστημόνων, ἦταν σὲ πολὺ ὑποδεέστερη θέση ἔναντι τῶν ἀνδρῶν. Κι ἄν θέλουμε νὰ δοῦμε μιὰ ἔστω θέση, καὶ ἑνὸς φιλοσόφου, τοῦ Πλάτωνος σχετικὰ μὲ τὸ ιέμα μας ἀναφέρουμε τὴ διδασκαλία τοῦ Πλάτωνος στὴ ‘’Πολιτεία’’ του. Λέει λοιπὸν ὁ μεγάλος αὐτὸς φιλόσοφος τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας πὼς ἡ θέση τῆς γυναίκας στὴν Ἀθήνα δὲν ἦταν καθόλου ζηλευτή. Δὲν εἶχε πολιτικὰ δικαιώματα δὲ γνώριζε κατὰ κανόνα ἀνάγνωση καὶ γραφὴ καὶ ἦταν πολλαπλὰ ἐξαρτημένη. Ὁ Πλάτων, βέβαια,  πιστεύει ὅτι καὶ οἱ γυναῖκες-φύλακες μποροῦν νὰ γυμνάζονται, νὰ ἐκπαιδεύονται, νὰ πολεμοῦν, νὰ διοικοῦν καὶ νὰ φιλοσοφοῦν ὅπως οἱ ἔνδρες, ἐφόσον δὲν ὑπάρχουν διαφορὲς ἀνάμεσα στὰ δύο φύλα. Ἰσχυρίζεται ἐν τούτοις ὅτι οἱ ἄνδρες ἔχουν καλύτερες ἐπιδόσεις σὲ κάθε εἴδους δραστηριότητα.^[1]

Ἐξάλλου, ἡ θέση τοῦ Πλάτωνος ἐπὶ τοῦ ἄλλου μεγάλου ζητήματος ποὺ σχετίζεται καὶ μὲ τὴ θέση τῆς γυναίκας στὴν ἀρχαία Ἀθήνα εἶναι καὶ τὸ θέμα τῶν σχέσεων τῶν μελῶν στὴν οἰκογένεια τὴν ἐποχὴ ἐκείνη. Ὁ Πλάτων εἶναι τῆς γνώμης πὼς ‘’οἱ φίλοι ὀφείλουν νὰ τὰ ἔχουν ὅλα κοινά’’. Μὲ βάση αὐτὸ τὸ ἀξίωμα, ποὺ εἶναι καὶ Πυθαγόρειος προέλευσις, οἱ φύλακες τοῦ σπιτιοῦ θὰ ἔχουν ὑπὸ τὴν προστασία τους ἀπὸ κοινοῦ γυναῖκες καὶ παιδιά. Οἱ ἄρχοντες, ὡστόσο, θὰ φροντίζουν ὥστε νὰ μὴν ἐπικρατήσει ἡ ἐρωτικὴ ἀσυδοσία. Ἡ τεκνοποιΐα θεωρεῖται καθῆκον ἀπέναντι στὴν πολιτεία καὶ τὴν ἀνατροφὴ τῶν τέκνων, κατὰ τὸν Πλάτωνα, ἀναλαμβάνει τὸ κράτος.[2]   Στὴ πρὸ Χριστοῦ ἐποχὴ μάλιστα ἡ Ἀθήνα καὶ ὅλες σχεδὸν οἱ πόλεις-κράτη εἶχαν καὶ τὸ θεσμὸ τῶν Ἐταίρων γυναικῶν.  

            Καὶ οἱ ἐταῖρες τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ κόσμου ἀνήκουν, ἄν ὄχι ἀποκλειστικά, κυρίως στὸν ἀστικὸ χῶρο τῆς πόλης. Συχνὰ ἔρχονται σ’αὐτὴν προερχόμενες ἀπὸ τὴν ἐπαρχία καὶ ἀλλάζουν ἐπίσης τόπο κατοικίας, ὅπως ἡ γνωστὴ Νέαιρα. Ὅπως εἶναι φυσικὸ ἔτσι τὶς γυναῖκες αὐτὲς τὶς ἑλκύουν ἐκ τῶν μεγάλων ἐμπορικῶν κέντρων, ποὺ εἶναι ἡ Ἀθήνα, Κόρινθος, Ρόδος ἤ καὶ ἡ Πάφος τῆς Κύπρου.

            Κι ἄλλα ὅμως ἀστικὰ κέντρα ἤ ἐμπορικοὶ κόμβοι εἶναι γνωστοὶ γιὰ τὸ μεγάλο ἀριθμὸ ἐταίρων, δημοσίων παλλακίδων ἤ ἱεροδούλων˙ ὅπως ἡ Ἐπίδαμνος, τὰ Μέγαρα, ἡ Τανάγρα, τὸ Βυζάντιο ἤ Κωνσταντινόύπολη. Ἐκτὸς αὐτῶν κι ἄλλες περιοχὲς ξέρουμε οἱ ὁποῖες εἶναι ‘’διάσημες’’ γιὰ τὶς ἱερόδουλες ποὺ τὶς ἔβλεπαν ὡς σάρκες μόνο γιὰ νὰ ἱκανοποιοῦν τὸ σεξουαλικὸ ἐνδιαφέρον τῶν ἐλευθέρων ἀνδρῶν τῆς πόλης. Καὶ οἱ περιοχὲς αὐτὲς εἶναι ἡ Θεσσαλία, ἡ Σικελία καὶ Ναύκρατις τῆς Αἰγύπτου. Στὴν Ἰταλικὴ Χερσόνησο ἡ Ρώμη κρατᾶ τὰ πρωτεῖα σὲ ἀριθμὸ ἐταίρων γυναικῶν καὶ ἀπὸ τὴ πρώτη στιγμή, ὅπως εἶναι σήμερα τὸ Παρίσι, ἔλαβε τὸ χαρακτῆρα τῆς «πρωτεύουσας τῆς διαφθορᾶς». Τὸ περίφημο αὐτὸ προάστιο τῆς Ρώμης ποὺ ὀνομάζεται Σουμπούρα ἦταν μιὰ συνοικία φτωχῶν μετοίκων καὶ ἐταίρων˙ἕνα εἶδος «πόλης τῆς ἁμαρτίας» στὴν ὁποία ἄντρες ἀπ’ὅλες τὶς κοινωνικὲς τάξεις μποροῦσαν νὰ βροῦν πόρνες  γιὰ ὅλα τὰ βαλάντια. 

            Στὴν Πομπηῒα ταῆς Ἰταλίας ἡ λάβα τοῦ Βεζουβίου ἀπὸ ταὴν ἔκρηξή του διατήρησε ταὴν πόλη σχεδὸν ἀνέπαφη καὶ ἔτσι μποροῦμε ἄνετα νὰ ἐπισκεφθοῦμε καὶ νὰ μελετήσουμε ὁλόκληρες συνοικίες ποὺ φιλοξενοῦσαν πορνεία καὶ χαμαιτυπεία κάθε λογῆς. Ἐπίσης διατηρήθηκαν ἀναλοίωτες τοιχογραφίες  μὲ θέματα ποὺ ἀφοροῦσαν ἀγοραῖο ἔρωτα τῆς ἐποχῆς, ἔτσι ὥστε νὰ μποροῦμε νὰ φανταστοῦμε τὴ κατάσταση καὶ σ’ἄλλες παράλιες πόλεις˙πόλεις μὲ ἰσχυρὴ διακίνηση κεφαλαίου καὶ πληθυσμοῦ.

---

[1] Βλ. Πλάτωνος Πολιτεία κεφ. 24

[2] Βλ. ἔνθ’ἀνωτ. Κεφ. 25